FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Alimlər Süd Yolu qalaktikasının mərkəzində qəribə kimyəvi aktivlik aşkar ediblər ki, bu da qaranlıq maddənin naməlum növünün mövcudluğundan xəbər verə bilər.

Fhnews.az “Physical Review Letters” jurnalında dərc edilən araşdırmaya istinadla xəbər verir ki, sirli enerjili proseslərin əvvəllər düşünüldüyündən daha yüngül olan qaranlıq maddə hissəciklərinin toqquşması nəticəsində baş verə biləcəyi bildirilir.

Qaranlıq maddə Kainatın əsas sirlərindən biridir. O, gözəgörünməzdir, adi maddə ilə qarşılıqlı təsir göstərmir, amma kosmosun ümumi kütləsinin 85 faizini təşkil etdiyi təxmin edilir. Alimlər çoxdandır ki, onun kütləvi hissəciklərdən (WIMP) ibarət olduğuna inanırdılar, lakin yeni məlumatlar bir-biri ilə toqquşan və yüklü hissəciklərin axınlarını yaradan işıq hissəciklərinin mövcudluğuna işarə edir.

Qalaktikanın mərkəzində astronomlar uzun müddətdir müsbət yüklü hidrogen buludlarını müşahidə ediblər. Onlar bu anomaliyanı hələ də izah edə bilmirlər. Hidrogen normal olaraq neytraldır, lakin hansısa bir element elektronları ondan çıxarır. Təhlil göstərir ki, bir növ enerji mənbəyi buludda daim aktivdir və ionlaşma prosesini dəstəkləyir.

Əvvəllər alimlər bunun səbəbinin kosmik şüalar - Kainata nüfuz edən sürətli və enerjili hissəciklər ola biləcəyi versiyasını irəli sürürdülər. Bununla belə, tədqiqatçılar indi belə qənaətə gəliblər ki, enerji mənbəyi kosmik şüalardan daha yavaş hərəkət edir və indiyədək şübhəli bilinən qaranlıq maddə hissəciklərindən daha az kütləyə malikdir.

Alimlər hidrogenin qeyri-adi ionlaşması prosesindən əlavə qeyd edirlər ki, yeni fərziyyə qalaktikanın mərkəzindəki digər sirli hadisələri izah edə bilər. Məsələn, 511 keV enerjili xüsusi şüalanma uzun müddətdir qeydə alınıb, amma onun mənşəyi hələ də məlum deyil.

Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, Süd Yolunun mərkəzindəki kimyəvi proseslərin tədqiqi qaranlıq maddənin axtarışında yeni yol aça bilər. Nadir hissəciklərin toqquşmalarını tutmağa çalışan Yer əsaslı təcrübələrdən fərqli olaraq, qalaktikanın Mərkəzi Molekulyar Zonasının müşahidələri bizə real vaxt rejimində qaranlıq maddənin mümkün əlamətlərini görməyə imkan verir.