14 mart 2025, cümə Bakı, 12°C
IMG-LOGO
  • 14 mart 2025, cümə 19:41:38 Bakı , 12°C
Ana səhifə Xəbərlər Ətraflı

Xəbər lenti:

Alimlər ən qədim quş fosili aşkar ediblər

04-03-2025
IMG

Çin Elmlər Akademiyasının tədqiqat qrupu Çinin cənub-şərqindəki Fujian əyalətində Yura dövrünə aid iki quş fosili aşkar edib. Təxminən 149 milyon il əvvələ aid olan bu fosillər quşların erkən təkamülünə işıq salır və quş müxtəlifliyinin Yura dövrünün sonunda başladığını sübut edən ən güclü tapıntılardandır.

Tədqiqatçılar kəşf edilən iki fosildən birinə "Baminornis zhenghensis" adını veriblər. Bu fosil qabaqcıl ornitotorasina xüsusiyyətlərinə (müasir quşlara bənzər çiyin və omba sümükləri), həmçinin ibtidai dinozavr kimi əl quruluşuna malik olması ilə diqqət çəkir. Bu xüsusiyyətlər erkən quş təkamülündə mozaika təkamülünün rolunu vurğulayır. Baminornis zhenghensisin qısa quyruğunun ucunda müasir quşlarda da rast gəlinən pygostyle adlı mürəkkəb sümük quruluşu var.

Bu quruluş, təxminən 20 milyon il əvvələ aid quşlarda qısa quyruğun təkamülünün ən qədim rekordu hesab olunur.

Quşlar quruda yaşayan onurğalılar arasında ən çox növə malik qrup kimi tanınır. Makrotəkamül tədqiqatları göstərir ki, quşların ən erkən şaxələnməsi təxminən 145 milyon il əvvəl, Yura dövründə başlamışdır.

Ancaq bu dövrə aid quş fosilləri olduqca məhduddur və çox vaxt natamam qeydlərlə doludur. İndiyə qədər Yura dövründən qəbul edilən yeganə quş növü Arxeopteriks olub.
Arxeopteriksin qanadları tüklərlə örtülsə də, uzun və sürünənlərə bənzər quyruğu ilə dinozavrlara bənzəyib.

Son tədqiqatlar göstərir ki, Arxeopteriks birbaşa quşlarla əlaqəli olmaya bilər və dinozavrların alt qrupu olan Deinonychosauriaya aid ola bilər. Bu, Yura dövrünə aid başqa quş fosillərinin olub-olmaması sualını gündəmə gətirib.

Tədqiqatçılar tərəfindən aşkar edilən ikinci fosil yalnız bir furkuladan (yaxa sümüyünün birləşməsindən) ibarətdir. Həndəsi morfometriya və filogenetik analizlər göstərir ki, bu furkula Ornithuromorpha qrupuna aid ola bilər.

Ornithuromorpha Təbaşir dövründən müxtəlif quşları əhatə edən bir qrup kimi tanınır. Tədqiqatın nəticələri elm aləmində böyük təsirə malik olmaqla quşların təkamül prosesini anlamaqda mühüm addım hesab olunur.

Paylaş:

Kateqoriyalar

Eyni kateqoriyalı xəbərlər