FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

ABŞ-ın Linkoln şəhərindəki Nebraska Universitetində robotlar üçün özünü bərpa edən əzələlər hazırlanıb.

Fhnews.az xəbər verir ki, bu ixtira Atlanta şəhərində keçirilən nüfuzlu IEEE Beynəlxalq Robototexnika və Avtomatlaşdırma Konfransında (ICRA) təqdim olunub və təqdim edilmiş 1606 məqalə arasından “ICRA 2025” "Ən yaxşı məqalə" mükafatının 39 finalçısından biri seçilib.

Nebraska Universitetinin Biotibbi mühəndislik kafedrasının əməkdaşı Erik Markvitskanın sözlərinə görə, robototexnika sahəsində iki əsas istiqamət üzrə sürətli inkişaf müşahidə olunur: yumşaq materiallara keçid və bioloji sistemlərin təqlidi (biomimikriya).

“Biz artıq elastik elektronika və uyğunlaşa bilən yumşaq ötürücülər yarada bilirik, lakin bunlar çox vaxt bioloji sistemlərin zədələrə reaksiya vermək və özünü bərpa edə bilmək kimi xüsusiyyətlərini təqlid etmir”, – deyə o, bildirib.

Mühəndislərdən ibarət komanda zədələri müəyyən edə, dəqiq yerini təyin edə və sonra onları xarici müdaxilə olmadan bərpa edə bilən çoxqatlı quruluşa malik intellektual, özünü bərpa edən süni əzələ hazırlayıblar.

“İnsan və heyvan orqanizmi heyrətamizdir. Biz kəsik xəsarəti, əzilmə və ya hətta ciddi zədə ala bilərik, lakin çox vaxt yalnız sarğı və ya dərman kimi minimal müdaxilə ilə bədənimiz bu xəsarətləri özü-özünü sağalda bilir. Əgər biz bu qabiliyyəti süni sistemlərdə təkrarlaya bilsək, bu, elektronika və texnika sahəsində inqilab olar”, – deyə Markvitska əlavə edib.

Bu “əzələ” – yəni enerjini hərəkətə çevirən robot komponenti üç qatdan ibarətdir. Ən alt qat zədələri aşkar edən təbəqə olan silikon elastomerdə yerləşdirilmiş maye metal damcılarından ibarət yumşaq elektron dəridir. O, orta qata olan sərt termoplastik elastomerin özünü bərpa edən komponentinə birləşdirilir. Ən üst qat isə suyun təzyiq altında verilməsi ilə hərəkətə gələn aktivləşdirici təbəqədir.

Tədqiqatçılar ehtimal edirdilər ki, metal ionlarını fiziki olaraq ayırmaq və elektrik zəncirində qırılma yaratmaq qabiliyyətinə malik elektromiqrasiya prosesi yeni yaranmış keçirici yolların “silinməsi”nin açarı ola bilər. Strategiya uğurlu oldu və nəticədə ilkin zədə aşkarlama şəbəkəsi bərpa olundu.

“Əgər biz avtomatik olaraq zədələri müəyyən edib, bərpa prosesini işə sala bilən materiallar yarada bilsək, bu, həqiqətən böyük irəliləyiş olacaq”, – deyə Markvitska yekunlaşdırıb.