FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Son on ildə dünyada buzlaqların ərimə sürəti əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Alimlər xəbərdarlıq ediblər ki, ərimə gələcək illərdə gözlənildiyindən daha sürətlə davam edəcək və bu, dəniz səviyyəsinin qalxmasına səbəb olacaq.

İsveçrənin Sürix Universitetinin professoru Maykl Zempin fikrincə, qlobal temperatur insan fəaliyyəti nəticəsində atmosferə atılan istixana qazları səbəbindən yüksəlir və bu, buzlaqların itkisini sürətləndirir. Beynəlxalq araşdırma qrupunun apardığı araşdırmada 2012-2023-cü illər arasında buzlaq itkisinin 2000-2011-ci illər ilə müqayisədə 36 faiz artdığı müəyyən edilib. Araşdırmalara görə, hər il orta hesabla 273 milyard ton buz itirilir.

Ümumdünya Buzlaqların Monitorinqi Xidməti tərəfindən koordinasiya edilən araşdırmada, ötən əsrdə sahə və peyk ölçmələri birləşdirilərək qlobal ərimə qiymətləndirilməsi aparılıb. Tapıntılar Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelinin (IPCC) son hesablamalarından daha sürətli buzlaq itkisinə işarə edir.
"Bu əsrdə buzlaqların itirilməsinin gözləniləndən daha sürətli olacağı proqnozlaşdırılır. Bu o deməkdir ki, dəniz səviyyəsi əvvəlki hesablamalardan daha çox yüksələ bilər" -deyə Zemp bildirib.

Araşdırmaya görə, 2000-ci ildən bəri qlobal buzlaqların təxminən 5 faizi itirilib. Lakin bu itkilər regional fərqləri göstərir. Antarktidadakı buzlaqların cəmi 2 faizi əridiyi halda, Avropa Alp dağlarında bu nisbət 40 faizə çatır.

Mütəxəssislər kiçik buzlaqların daha sürətlə əridiyini və onların bir çoxunun bu əsrin sonunda tamamilə yox ola biləcəyini vurğulayırlar. Qlobal dəniz səviyyəsinin qalxmasının ikinci ən böyük səbəbi kimi buzlaqlar göstərilir. 2000-ci ildən bəri buzlaqların əriməsi səbəbindən dəniz səviyyəsi təxminən 2 santimetr yüksəlmişdir. Alimlər bildirirlər ki, bu artım bütün dünyada sahilyanı ərazilərdə yaşayan dörd milyon insanı daşqın təhlükəsi ilə üz-üzə qoya bilər.

Araşdırmalara görə, indiyədək əsasən kiçik buzlaqların əriməsi dəniz səviyyəsinə təsir edib. Bununla belə, alimlər bildirirlər ki, Qrenlandiya və Antarktidadakı nəhəng buz təbəqələri oxşar tendensiya nümayiş etdirsə, bunun qlobal miqyasda ciddi nəticələri ola bilər.