FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Şərqi İngiltərə Universiteti və tərəfdaşlarının apardığı yeni araşdırmaya görə, Avropada insan ömrünün uzanması 2011-ci ildən etibarən yavaşlayıb. “The Lancet Public Health” jurnalında dərc olunan araşdırma göstərir ki, bu vəziyyətin əsas səbəbləri piylənmə, fiziki hərəkətsizlik, qeyri-sağlam qidalanma və COVID-19 pandemiyasıdır.

Fhnews.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqatçılar 160-dan çox ölkədən toplanmış məlumatları təhlil ediblər və Avropada 1990-2011, 2011-2019 və 2019-2021-ci illər arasındakı ömür uzunluğundakı dəyişiklikləri araşdırıblar. Məlum olub ki, 2011-ci ildən sonra ürək-damar xəstəlikləri və xərçəngdən ölüm halları artıb. Ən ciddi azalma İngiltərədə müşahidə olunub.

Tədqiqatın rəhbəri, Şərqi İngiltərə Universitetinin professoru Nik Steel bildirib ki, XX əsrdə tibb və ictimai səhiyyədəki irəliləyişlər insan ömrünün uzanmasına səbəb olmuşdu. Lakin 2011-ci ildən sonra bu artım dayanıb. O qeyd edib ki, ürək-damar xəstəliklərindən ölüm halları 2011-2019-cu illər arasında gözlənilən ömür uzunluğunun azalmasının əsas səbəbi olub. Pandemiya isə 2019-2021-ci illərdə bu vəziyyəti daha da ağırlaşdırıb. Tədqiqat göstərir ki, 2011-ci ildən sonra əksər ölkələrdə piylənmə, yüksək qan təzyiqi və yüksək xolesterin kimi sağlamlıq riskləri ya artıb, ya da azalma tempi dayanıb. Daha yaxşı tibbi müalicə belə, qeyri-sağlam həyat tərzinin yaratdığı problemləri tam kompensasiya edə bilməyib. Professor N.Steel vurğulayıb ki, bəzi ölkələrdə, məsələn, Norveç, İslandiya, İsveç, Danimarka və Belçikada hökumət siyasətləri sayəsində ömür uzunluğunun azalması məhdudlaşdırılıb. Lakin İngiltərə və digər Böyük Britaniya ölkələri daha yüksək sağlamlıq riskləri ilə üzləşiblər.

Araşdırma müəllifləri bildirirlər ki, uzunömürlülüyü qorumaq və artırmaq üçün gənc yaşlardan sağlam həyat tərzi formalaşdırılmalıdır. Ekspertlər həm fərdləri, həm də hökumətləri bu istiqamətdə addımlar atmağa çağırırlar. NHS İngiltərənin Xalq Sağlamlığı üzrə direktoru Sarah Price qeyd edib ki, piylənmə və qeyri-sağlam qidalanmaya qarşı daha ciddi tədbirlər görülməlidir. Onun sözlərinə görə, NHS artıq 12 həftəlik çəki idarəetmə proqramı və qan təzyiqi yoxlamaları ilə minlərlə insanın sağlamlığını yaxşılaşdırmağa çalışır. Lakin bu problemin həlli üçün cəmiyyətin bütün səviyyələrində fəaliyyət göstərmək lazımdır. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, uzunmüddətli sağlamlıq strategiyaları olmadan, ömür uzunluğunun azalması davam edə bilər. Bu səbəbdən, sağlam qidalanma, fiziki aktivlik və piylənmə ilə mübarizəyə yönəlmiş ictimai səhiyyə siyasətlərinə daha çox sərmayə qoyulmalıdır.