FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Avstraliyanın Flinders Universitetinin tədqiqatçıları insan beyninin və gözünün vizual illüziyaları necə emal etdiyini anlamağa yönəlmiş yeni model təqdim ediblər. “ArXiv preprint” serverində yayımlanan araşdırma “genişlənən dəlik” illüziyasının mexanizmlərini araşdırır və insan görmə sisteminin bu optik fenomeni necə qavradığını açıqlayır.

Fhnews.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqat qrupu insan gözünün tor qişasında yerləşən qanqlion hüceyrələrinin kontrast və hərəkət qavrayışının işlənməsində mühüm rol oynadığını müəyyənləşdirib. Bu hüceyrələrin beyindən gələn siqnallarla qarşılıqlı təsiri, insanın gördüyü statik təsvirləri hərəkət edirmiş kimi qəbul etməsinə səbəb ola bilər.

Flinders Universitetinin Elm və Mühəndislik Kollecindən dr. Nəsim Nemətzadənin sözlərinə görə, vizual illüziyalar beynin mürəkkəb stimulları necə şərh etdiyini göstərərək görmə mexanizmləri haqqında dəyərli məlumatlar təqdim edir. Tədqiqatın nəticələri göstərir ki, genişlənən dəlik illüziyası tor qişanın kontrast emalı və hərəkət qavrayışının beyinlə qarşılıqlı təsirindən qaynaqlanır. Bu mexanizm insan beyninin statik bir təsviri dinamik kimi qəbul etməsinə səbəb ola bilər.

Əməkdar professor Devid Pauers yeni modeli “bioloji əsaslı və neyron emal proseslərini izah edə bilən yanaşma” kimi qiymətləndirərək onun süni intellekt sahəsində də geniş tətbiq imkanlarına malik olduğunu vurğulayır. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu yeni model süni intellektə əsaslanan görmə sistemlərinin inkişafına töhfə verə bilər. Ənənəvi aşkarlama filtrlərindən fərqli olaraq model insan gözünün kontrast həssaslığını təkrarlayır və süni intellekt sistemlərinin az işıqlı və mürəkkəb vizual mühitlərdə daha dəqiq işləməsinə imkan yaradır. Bu yanaşma tibbi görüntüləmə sahəsində, o cümlədən qlaukoma, makula degenerasiyası və diabetik retinopatiyanın erkən diaqnostikasında istifadə oluna bilər. Bundan əlavə, insan görmə sisteminin işləmə prinsiplərini əsas götürən süni intellekt MRT və rentgen təsvirlərinin keyfiyyətini artırmağa kömək edə bilər. Həmçinin, görmə qabiliyyətini itirmiş xəstələr üçün süni görmə sistemlərinin optimallaşdırılmasına və bionik gözlərin inkişafına töhfə verə bilər.

Alimlər qeyd edirlər ki, bu yeni model aerokosmik və müdafiə sənayesində də geniş tətbiq sahəsinə malik ola bilər. Xüsusilə, yüksək sürətlə hərəkət edən dronlar və ya mürəkkəb vizual mühitlərdə təhlükələri aşkarlayan pilotlar üçün obyekt tanıma və hərəkət analizini təkmilləşdirmək mümkündür.

Bu araşdırma görmə nevrologiyası, süni intellekt və tibbi diaqnostika sahələrində gələcək tədqiqatlara yeni perspektivlər açır və insan qavrayışının neyrobioloji əsaslarını daha dərindən anlamağa imkan verir.