FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Çin alimləri sərtliyi real almazdan qat-qat yüksək olan süni “super almaz” istehsal ediblər. Bu inkişaf bu materiala əsaslanan bir çox əsas sektorlarda böyük irəliləyişlərə səbəb ola bilər.

Təbii almazlar əsasən kub qəfəsə və ya karbon atomlarının düzülüşünə malikdir, lakin altıbucaqlı kristal quruluşun daha güclü material təmin etdiyi bilinir.
Lakin tədqiqatçılar deyirlər ki, lonsdaleit kimi tanınan bu tip altıbucaqlı almazın (HD) tətbiqləri əldə edilən nümunələrin əksəriyyətinin aşağı saflığı və kiçik ölçüsü səbəbindən əsasən tədqiq edilməmiş olaraq qalır.

Əvvəllər məlum olan ən sərt almazlar yalnız asteroid və meteorit kraterlərində tapılıb.

Məsələn, lonsdaleit ilk dəfə 1967-ci ildə Arizonadakı Kanyon Diablo meteoritində aşkar edilmişdir.Bu materialın laboratoriyalarda sintezi də bir neçə araşdırmadan sonra təsdiqlənməmişdir.

İndi “Nature Materials” akademik jurnalında dərc olunan yeni bir araşdırma yüksək sıxılmış qrafiti qızdırmaqla yaxşı kristallaşmış, demək olar ki, təmiz HD sintezini bildirir.

Alimlərin fikrincə, bu "super almaz" strukturu 1100 dərəcə Selsiyə qədər yüksək istilik dayanıqlığına və 155 giqapaskal (GPa) çox yüksək sərtliyə malikdir.
Müqayisə üçün deyək ki, təbii almazlar təxminən 100 GPa sərtliyə və təxminən 700C-ə qədər istilik sabitliyinə malikdir.

Tədqiqatda elm adamları materialın yüksək istilik dayanıqlığının və sərtliyinin sənaye tətbiqləri üçün böyük potensiala sahib olduğunu bildirirlər.Onlar deyirlər ki, tapıntılar həm də yüksək təzyiq və temperatur altında qrafitdən almaza çevrilmə üçün çərçivə yaradır və tətbiqlərə uyğun material istehsal etmək üçün daha çox imkanlar açır.

Əldə etdiyimiz tapıntılar yüksək təzyiq və temperatur altında qrafitdən almaza çevrilmə haqqında dəyərli fikir verir və bu unikal materialın istehsalı və tətbiqi üçün imkanlar yaradır.Lakin bu, HD-nin bir formasının laboratoriyada sintez edildiyi ilk hal deyi.Altıbucaqlı almazların ABŞ-dakı Lourens Livermor Milli Laboratoriyasının alimləri tərəfindən 2021-ci ildə aparılmış araşdırmada istehsal edildiyi bildirilib.

Tədqiqatçılar bu materialın emal və qazma kimi ümumi tətbiqlərdə ənənəvi almazlara "üstün alternativ" ola biləcəyini deyib. Alimlər belə altıbucaqlı brilyantların nişan üzüklərinə də çevrilə biləcəyini bildiriblər.