29 may 2025, cümə axşamı Bakı, 19°C
IMG-LOGO

Demokratiya və Azadlıq Adası tarixin qaranlıq dövrünə işıq salır

26-05-2025
IMG

Türkiyə demokratiyası tarixinə qara ləkə kimi düşən 27 May çevrilişindən 65 il ötür.

27 may 1960-cı il hərbi çevrilişdən sonra edam edilən Türkiyənin Baş naziri olmuş  Adnan Menderes, iki nazir və Demokrat Partiyasının üzvlərinin mühakimə olunduğu Yassıada 2020-ci ildən “Demokratiya və Azadlıq Adası” adı ilə ziyarətçiləri o günlərə qaytarmaqla yanaşı, həm də tarixin qaranlıq dönəminə işıq salır.

Çevrilişin ağrılı izlərini daşıyan adada ziyarət edilə bilən 17 fərqli struktur Türkiyənin siyasi tarixinin qaranlıq səhifələrini açır: çevrilişlər, həbslər və məhkəmələr… Baş nazir Adnan Menderes, xarici işlər naziri Fatin Rüştü Zorlu və maliyyə naziri Həsən Polatkan başda olmaqla Demokrat Partiyasının üzvlərinin mühakimə olunduğu məhkəmə zalı adanın ən məşhur məkanıdır və müttəhimlərin oturacaqlarından tutmuş, müttəhimlərin müdafiələrini edərkən istifadə etdikləri mikrofonlara qədər bir çox detal bu məhkəmə zalındadır.

Adnan Menderes Muzeyi Türkiyədə ilk dəfə demokratik seçkilərlə hakimiyyətə gələn Baş nazir Menderesin həyatından və xidmət etdiyi dövrdən, çevrilişçilər tərəfindən həbs olunaraq mühakimə olunduğu şəraitdən bəhs edir.

Muzeydə çarpayı, stol, stul və tək divarlı tualetdən ibarət Menderesin həbsxana otağı var, pəncərələri günəş işığının qarşısını almaq üçün lövhələrlə örtülmüşdür.

Adnan Menderesin 1959-cu il fevralın 17-də Londonda sağ qaldığı təyyarə qalıqlarının yerləşdiyi muzeydə Menderes və Cəlal Bayarın 1950-1956-cı illər arasındakı daxili və xarici səfərləri ilə bağlı Anadolu Agentliyi tərəfindən lentə alınan fotoşəkillərin sərgisi də var. Açıq sahədə, adada mühakimə olunan siyasətçilərin ünsiyyət təcridini və psixoloji işgəncələrini çatdıran “Çatdırılmamış məktublar abidəsi” də yer alıb.

Açıq Səma Muzeyində hüquq sisteminin yanlış əllərdə olduğunu və demokratiyanın arxa planda qalmasını tənqid edən əsərlərlə dövrün qaranlıq günləri izah edilərkən, buradakı 24 metr hündürlüyündəki Demokratiya Mayakı demokratiyanın işığını simvollaşdırır.

Paylaş: