Zəlzələlərdən sonra həddindən artıq yağışın səbəbi araşdırılır
Türkiyəli elm adamları tərəfindən aparılan araşdırmada 6 fevral 2023-cü ildə baş verən Kahramanmaraş mərkəzli zəlzələlərdən sonra Şanlıurfa və Adıyamanda müşahidə edilən həddindən artıq yağışın Qırmızı dənizdən gələn atmosfer çayından qaynaqlandığı müəyyən edilib və nəticədə bölgədə zəlzələnin törətdiyi sürüşmə və digər kütləvi hərəkətlərin artması müəyyən edilib.
İstanbul Texniki Universiteti Avrasiya Yer Elmləri İnstitutunun direktoru,professor Tolga Görümün rəhbərliyi ilə 2 il əvvəl Şanlıurfanın mərkəz rayonları ilə Adıyamanın Tut və Çelikhan rayonlarında 21 nəfərin həyatını itirdiyi, 4 nəfərin itkin düşdüyü leysan yağışların səbəbini müəyyən etmək üçün araşdırmaya başlayıb.
Şanlıurfanın mərkəz rayonları ilə Adıyamanın Tut və Çelikhan rayonlarına təsir edən yağışların son 21 ilin ən güclü yağışı olduğunu ifadə edən Görüm təxminən 20 saatda 183 millimetr yağış yağdığını, bunun zəlzələnin təsiri ilə zəifləmiş yamaclarda sürüşmələrə səbəb olduğunu, mayelərin hərəkətinə keçdiyini qeyd edib. "Araşdırma nəticəsində hadisənin əslində atmosfer çayı olduğunu ortaya çıxardıq. Bu yağıntıların Qırmızı dənizdən, yəni 5-6 min kilometr uzaqlıqdan aparıldığını müəyyən etdik. Çayların təsirinin son 15 il ərzində artdığını ortaya çıxardıq”-deyə alim atmosfer çaylarının tropik bölgələrdə sıx su buxarı olan hava axınları olduğunu və minlərlə kilometr nəm daşıya bildiyini, ani və şiddətli yağışlara səbəb ola bildiyini söyləyib.
Atmosfer çaylarının nadir olduğunu ifadə edən Görüm, bunun fəlakət bölgələrində əhəmiyyətli bir risk faktoru ola biləcəyini ifadə edib.
Professor atmosfer çaylarının təkcə yağıntı daşımadığını, eyni zamanda enerji və istilik transferində də mühüm rol oynadığına diqqət çəkərək əlavə edib ki, belə hava axınları su buxarı ilə birlikdə isti hava kütlələrini daşıyaraq ani qar əriməsinə səbəb ola bilər. Qarın qəfil əriməsi torpaq sürüşməsi və sel kimi təbii fəlakətlərə təsirsiz qalmır.
Böyük Britaniyada audiokitabların...
Qazaxıstanda uşaq mərkəzində infeksiya:...
Çilidə dünyanın ən böyük rəqəmsal...
Çin alimləri xərçəngin müalicəsində...
Britaniya döyüşünün sonuncu sağ qalan...