FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Avstraliyanın Sidney şəhərində yerləşən Uşaq Tibbi Araşdırma İnstitutunun (CMRI) bazar ertəsi apardığı yeni araşdırmada alimlər hüceyrələrin xərçəngə qarşı müdafiəsinə kömək edən təəccüblü mexanizm aşkar ediblər.

Fhnews.az “Sinxua” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, alimlərin sözlərinə görə, xromosomların uclarında olan qoruyucu qapaqlar olan telomerlər yaşlanma və xərçəngin qarşısının alınmasında əsas rol oynayır. Zaman keçdikcə, bu strukturlar təbii olaraq qısalır və qocalmış hüceyrələrə bölünməni dayandırması üçün siqnal verir. Tədqiqatın nəticələrinə, bu proses xərçəngə qarşı mühüm qoruma effektinə malikdir.

Tədqiqatın rəhbəri Toni Sezare yeni kəşflə bağlı bildirib: “Məlumatlarımız telomerlərin daha aktiv olduğunu göstərir. Onlar stresə kəskin reaksiya verə bilir və qocalmağa bənzəyən hüceyrə reaksiyasını aktivləşdirmək üçün aktiv şəkildə açılır. Qoruyucu qapaqlar bunu xərçəngdən qorunmaq məqsədilə edir”.

Sezare və komandası telomerlərin xərçəngin qarşısının alınmasında oynaya biləcəyi aktiv rolu anlamaq üçün Yaponiyanın Kyodo Universitetindəki həmkarları ilə birlikdə çalışıblar.

“Nature Communications” nəşrində dərc edilən araşdırma telomerlərin yaşla birlikdə passiv şəkildə qısalmaqdan daha çox şey etdiyini ortaya qoyub. Belə ki, hüceyrə xərçəngin inkişafının qarşısını almaq üçün yaşlanma proseslərini sürətləndirir və stresə aktiv şəkildə cavab verir. Sezare qeyd edib: “Əksər insanlar telomerləri hüceyrə bölünməsi ilə qısaldılan passiv bir varlıq kimi düşünürlər. Bu, qocalma zamanı istifadə edilən passiv uğursuzluqdur”.

Hüceyrələrin çoxalması dövrünün dayandırılmasına və ya proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümünə səbəb olan telomerlər zədələnmiş hüceyrələri nəzarətsiz şəkildə bölünməzdən əvvəl aradan qaldırmağa kömək edir. Alim hesab edir ki, bu kəşf telomerlərin əvvəllər məlum olmayan xərçəng əleyhinə funksiyasını təqdim edir.

Cezare təklif edir ki, telomer biologiyası üçün əhəmiyyətindən əlavə, bu sıçrayış xərçəng müalicəsi üçün də yeni yollar aça bilər. Yeni metod xərçəngli hüceyrələrin ölümünü sürətləndirmək üçün telomerləri hədəfləmək perspektivli terapevtik strategiya təklif edə bilər.

Yeni metod əsasında xərçəngin profilaktikası üçün dərman preparatları hazırlanacaq.