FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

İntibah dövrünün məşhur kimyaçısı Tycho Brahenin laboratoriyasının xarabalıqlarını araşdıran elm adamları təəccüblü tapıntılarla qarşılaşıblar. Astronom və kimyagərin ölümündən 180 il sonra kəşf edilən element tapılıb.

Bildiyimiz kimi, Danimarkalı astronom Brahe teleskopun ixtirasından əvvəl fövqəlnova partlayışını aşkarladıqdan sonra məşhurlaşıb. 1572-ci ildə müşahidə edilən partlayış insan gözü tərəfindən aşkar edilən ən erkən fövqəlnovalardan biridir.

Astronom kosmosun sirlərini açmaq səyləri ilə yanaşı, kimyagərliklə də məşğul olurdu. İntibah dövründə qızıl və dərman istehsalına diqqət yetirən kimyagərlər müxtəlif xəstəlikləri müalicə etməyə çalışırdılar. Danimarka kralı II. Frederik təhsilini davam etdirmək üçün Braheyə İsveçdəki Ven adasını ayırır. Brahenin yaşadığı qaladan əlavə, adada Uraniborg Rəsədxanası və kimyagərlik tədqiqatları laboratoriyası yaradılır.

Alimin 1601-ci ildə ölümündən sonra dağıdılan laboratoriyanın içindəkilər və Brahenin hansı işlərlə məşğul olduğu uzun müddətdir maraq doğururdu. İyulun 25-də nəzərdən keçirilən araşdırmada Uraniborgun yerləşdiyi ərazidən çıxarılan şüşə və saxsı parçaların kimyəvi analizi aparılıb. Alimlər 1988-1992-ci illər arasında apardığı başqa bir araşdırmada üzə çıxarılan 5 parçanı araşdırıb və maraqlı tapıntılar əldə edib. Parçaların 4-də nikel, mis, sink, qalay, civə, qızıl və qurğuşun kimi elementlərin gözləniləndən yüksək konsentrasiyası olub.

Bununla belə, ən təəccüblü tapıntı parçaların içərisində və xaricində aşkar edilən volfram elementi oldu. Bəzi minerallarda tapılan bu element Brahenin ölümündən 180 il sonra, 1781-ci ildə aşkar edilmişdir.

Brahenin volframla qalay filizini tədqiq edərkən qeyri-adi maddənin əmələ gəlməsini kəşf edən alman mineralog Georgius Aqrikolanın işi sayəsində qarşılaşması da mümkündür. Agricola bu maddəni 1546-cı ildə volfram adlandırır.

Labaratoriya qalıntılarında volframın olmasını çox sirli adlandıran alimlər bu dövrdə civə və qızılın müalicə məqsədilə istifadə edildiyini deyir. Kimyagər qızıl düzəltməkdənsə, vaxtını vəba, cüzam, sifilis və qızdırma kimi sağlamlıq problemlərinin həllinə sərf edirmiş.