FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Alimlər Çinin Pompeyi kimi tanınan Yixian Formasiyasındakı dinozavrların məşhur inancın əksinə olaraq vulkan partlayışı nəticəsində yox, daha adi səbəblərdən öldüyünü iddia ediblər.

Dinozavrların "Çin Pompeyi" kimi tanınan bu bölgədə qəfil vulkan püskürməsi nəticəsində öldüyü güman edilirdi. Bununla belə, “PNAS” jurnalında dərc edilən son araşdırmaya görə, bu canlılar daha çox gündəlik səbəblərdən həyatlarını itirmiş ola bilərlər. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, qalıqların yaxşı saxlanmasını qədim Pompeydəki kimi ani bir vulkan püskürməsi ilə əlaqələndirən nəzəriyyənin əksinə olaraq Yixian formasiyasında quruda və göllərdə yığılan çöküntülər və oksigen çatışmazlığı qoruyucu təsir göstərir.

Kolumbiya Universitetinin alimi Paul Olsen qalıqların ani və şiddətli hadisələrdən çox gündəlik səbəblərə görə qorunduğunu müdafiə edərək bu ölümlərin möcüzəvi deyil, adi şərtlərin nəticəsi olduğunu bildirir.

Tədqiqatda fosillərin əmələ gəlmə vaxtını anlamaq üçün uran-qurğuşun izotop analizindən istifadə edilib. Tapıntılar fosillərin təxminən 125 milyon il əvvəl meydana gəldiyini göstərir. Tədqiqatçılar bu dövrdə bölgədə yağışlı dövrlərin olduğunu və çöküntülərin sürətlə yığıldığını və fosillərin əmələ gəlməsini dəstəklədiyini düşünürlər.

Fosillərin çoxunun əyilmiş vəziyyətdə olmaması onların ani bir partlayışdan çox daha sakit ölüm şəraitindən qaynaqlanmış ola biləcəyini göstərir. Elm adamları bu heyvanların bir çoxunun yuvalarının çökməsi nəticəsində ölmüş ola biləcəyini və beləliklə, onları oksigensiz bir mühitdə parçalanmaqdan qoruduğunu bildirirlər.

Tədqiqatçılar bölgədəki fosillərin daha çox kiçik dinozavrlara aid olmasının bu nəzəriyyə ilə uyğunlaşdığını bildirirlər. Daha böyük dinozavrların çəkisinin yuvaların dağılmasına səbəb ola biləcəyi, fosillərin daha yaxşı qorunub saxlanmasına imkan verdiyi düşünülür.

Yixian Formasiyasındakı bu yeni tapıntılar keçmişdəki adi hadisələrin fövqəladə hadisələrdən çox sadə səbəblərlə əlaqələndirilə biləcəyini və fosil qoruma üsullarının daha mürəkkəb olanlardan çox təbii səbəblərlə izah edilə biləcəyini göstərir.