22 noyabr 2024, cümə Bakı, 14°C
IMG-LOGO

Osmanlı quş sarayları 5 əsrdir öz gözəlliyini qoruyub saxlayıb

25-06-2024
IMG

İstər memarlıq, istərsə də insanlıq baxımından estetik düşüncə əsəri kimi yaradılan tikililər Osmanlı sivilizasiyasında canlılara göstərilən mərhəmətin simvolu olaraq görülür.

Osmanlı İmperatorluğunda 16-cı əsrdən etibarən bəzi məscid, mədrəsə və türbələrin divarlarına quş yuvası kimi xidmət edən quş evləri bu gün də bir çox quş növünə ev sahibliyi edir.

Sərçə, göyərçin, sığırcık kimi bir çox quş növünün sığınacağı üçün tikilən quş sarayları memarlıq işlərinin günəş işığı görən və küləyə məruz qalmayan hissələrinə inşa edilmişdir. Tarixçi-yazıçı Mehmet Dilbaz Osmanlı quş saraylarının tarixi, tikilmə məqsədi, keçmişdən bu günə olan əhəmiyyəti və bu əsərlərin digər cəmiyyətlərə necə təsir etdiyi barədə məlumat verib.

Osmanlı İmperatorluğundakı quş saraylarının əslində İslama bağlı bir ənənə və vəqf mədəniyyətinin əsərləri olduğunu ifadə edən Dilbaz Türk İslam sənətinin zirvəyə çatdığı dövrlərdə Osmanlı cəmiyyətində ictimai həyatı davam etdirmək üçün bir çox təməllərin qurulduğunu bildirib.Dilbaz keçmişdə sahibsiz heyvanların bəslənməsi və sığınması ilə bağlı mühüm işlərin aparıldığına diqqət çəkərək fikirlərinin belə izah edib: 

"Allahın bəzi dilsiz canlıları var. Bəzi tikililər xüsusilə qış aylarında quşlara sığınacaq üçün nəzərdə tutulub. İstanbulda ilk quş evinin nə vaxt tikildiyi dəqiq bilinmir. Çünki İstanbulun tarixini, zəlzələsini, iki yanğınını hamı bilir. .. Buna görə də təəssüf ki, günümüzə qədər gəlib çatmış taxta quş evləri yoxdur, lakin Qanuni Süleyman dönəmindən  burada daş və ya mərmər üzərində oyulmuş quş evlərinə rast gəlmək mümkündür.”

Quş evlərinin ümumiyyətlə kərpicdən və ya daşdan tikildiyini, lakin ilk nümunələrinin taxta olduğuna diqqət çəkən Dilbaz deyir ki, quş evləri yalnız estetik zövq üçün tikilmir. İki yüz il əvvəl İstanbulda çox sıx və çox soyuq qışlar olurdu. Soyuq və sıx qışda bu quşların içəri girib sığınaraq həyatlarını davam etdirə bildiyi yeganə mühit quş evləri idi.

Paylaş: