NASA Yer kürəsini əhatə edən elektrik sahəsini aşkar edib
Onilliklər ərzində aparılan axtarışlardan sonra nəhayət Yeri əhatə edən elektrik sahəsi aşkar edilib və ölçülüb. NASA bildirir ki, ambipolyar sahə adlanan yer cazibə və maqnit sahəsi qədər vacibdir.
Şimal və Cənub qütblərində elektrik yüklü hissəciklər müntəzəm olaraq kosmosa sürüklənir. Qütb küləyi adlanan bu fenomen təəccüblü deyil, çünki Günəşdən gələn şüalar Yer atmosferindəki hissəcikləri qızdırır və onların kosmosa qaçmasına səbəb olur.
Lakin müayinə zamanı qaçan hissəciklərin əksəriyyətinin soyuq olduğu müşahidə edilib. Bu səbəbdən elm adamları prosesin arxasında Günəşdən başqa bir mexanizmin olmasının vacibliyinə diqqət yetiriblər.
1960-cı illərdən bəri elektrik sahəsinin bütün planeti əhatə etdiyi irəli sürülür. Atmosferdəki atomlar yerdən təxminən 250 kilometr yüksəklikdə mənfi yüklü elektronlara və müsbət yüklü ionlara ayrıldığından, ambipolyar adlanan elektrik sahəsinin bu yüksəklikdə başladığı təxmin edilirdi. Lakin bu günə qədər belə bir ərazinin mövcudluğu sübuta yetirilməyib. NASA-nın Dözümlülük missiyasının tədqiqatçıları ambipolyar sahəni aşkar ediblər və Şimal Qütbünə yaxın bir raket ataraq ilk dəfə gücünü ölçüblər.
2022-ci ilin mayında Şimal Buzlu Okeanında Svalbarddan buraxılan raket 768 kilometr yüksəkliyə qalxaraq 19 dəqiqə sonra Qrenlandiya dənizinə düşüb və təxminən 518 kilometr yüksəklikdə məlumat toplayaraq elektrik potensialında 0,55 volt dəyişikliyi qeydə alıb.
Araşdırmaya görə, hidrogendən daha ağır olan oksigen ionları da ambipolyar sahənin təsiri ilə yüksəlir və ionosferin yuxarı hissələrində sıxlığı 271 faiz artırır.
Dözümlülük missiyasının alimləri bildirirlər ki, ambipolyar sahə də hələ bilinməyən yollarla atmosferə təsir edə bilər. Belə bir ərazinin Mars və Venera kimi planetlərdə də mövcud olduğu düşünülür.
Osman Həmdi bəyin tablosu Parisdə 571...
Ekspertin çağırışı: "Tsunami Türkiyənin...
Marsın peykləri üçün iki nəzəriyyə:...
Çanaqqalada aparılan qazıntılar zamanı...
Finlandiyada çovğun 70 min evi...