FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Mütəxəssislərin fikrincə, ilk 30 metrdən başqa ciddi oksigen çatışmazlığının təsbit edildiyi Mərmərə dənizi koma vəziyyətindədir. Dənizin temperaturu, deoksigenləşmə və çirklənmə bir-birini qidalandıran pis dövrə yaradır. Bu sözləri Orta Doğu Texniki Universiteti Dəniz Elmləri İnstitutunun professoru Mustafa Yücel deyib.

Qeyd edək ki, ODTÜ Dəniz Elmləri İnstitutu "Bilim 2" gəmisi ilə 4 gün davam edən və 8 elm adamının qatıldığı 2024 Mərmərə dənizi ekspedisiyasının birinci hissəsini bu yaxınlarda tamamlayıb.

İstilik, çirklənmə, oksigen dəyərləri, cari istiqamətlər kimi bir çox parametrin araşdırıldığı səyahətdən sonra alimlər Ətraf Mühit, Şəhərsalma və İqlim Dəyişikliyi Nazirliyi ilə həyata keçirilən Mərmərə Dənizi İnteqrasiya edilmiş Modelləşdirmə Sistemi layihəsi çərçivəsində Mərmərə dənizinin okeanoqrafik vəziyyətini təqib etdiklərini söyləyiblər.

“Mərmərə hələ də komada, ciddi oksigen çatışmazlığından əziyyət çəkən bir yerdir. İlk 30 metrdə oksigen sonrakı mərhələlərdə hipoksi həddindədir”-deyən Mustafa Yücel bildirib ki, əvvəllər xüsusilə Şərqi Mərmərədə 600-800 metr aralığında Aralıq dənizi suyu Mərmərəyə təmiz hava verib və oksigen dəyərlərini müəyyən qədər artırıb.

Mərmərə dənizinin əvvəlki illərə nisbətən çox isti və yorğun olduğunu və may ayının sonuna qədər sistemin yosun çiçəkləri ilə parçalandığını, dəniz suyunun istiliyinin artmasının oksigenin daha az həll edilməsinə və çirklənmənin artmasına səbəb olduğunu ifadə edən Yücel temperaturun, oksigensizliyin və çirklənmənin bir-birini bir dövrədə qidalandırdığına dair qərarını paylaşıb.
Şərqi Mərmərədə 200 metrdən sonra nitrat səviyyəsinin azaldığını və oksigen azaldıqca nitratın da azalmağa başladığını xatırladan professor termodinamik nəzəriyyəyə görə oksigen və nitrat tükəndikdə mikrob həyatının sulfatla nəfəs alacağına və hidrogen sulfid qazı çıxaracağına diqqət çəkib:
"Bu, fəlakət deməkdir. Bu, bütün qida sisteminin, qida şəbəkəsinin çökməsi deməkdir. Hidrogen sulfidli sular dibdə yığılmağa başlayan kimi, tədbir görülməsə, yavaş-yavaş xarab olacaq və yuxarıya doğru qalxacaq.Bu isə çox təhlükəlidir.”