22 noyabr 2024, cümə
Bakı, 14°C
- 22 noyabr 2024, cümə 03:58:14 Bakı , 14°C
Həyat potensialı olan planetlər ciddi təhlükə altında ola bilər
NASA teleskopunun məlumatları bu qənaətə əsas verir. Günəşin yüzdə 10-dan 20 faizinə qədər olan qırmızı cırtdan ulduzlar da olduqca zəifdir. M-tipi olaraq da bilinən bu göy cisimləri kainatda ən çox yayılmış ulduz tipini təşkil edir.
Alimlər hesab edirlər ki, qırmızı cırtdanların səth temperaturu nisbətən aşağı olduğundan və kainatda çox yaygın olduğundan, bu ulduzların ətrafındakı planetlərdə həyatın mövcud olması ehtimalı var. Ancaq son araşdırmalar bu fərziyyəni şübhə altına alır.
“Royal Astronomical Society” jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, qırmızı cırtdan ulduzların ətrafındakı planetlərin həyat üçün uyğun şərtlərə malik olma ehtimalı düşünüləndən çox aşağı ola bilər.
Tədqiqatçılar 2013-cü ildə missiyası dayandırılmış NASA-nın GALEX kosmik teleskopunun 10 il ərzində topladığı məlumatları araşdırıb. GALEX yaxın və uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluqlarında səmanı skan edərək hərtərəfli müşahidələr aparmışdı. Təxminən 300 min ulduzun müşahidələri təhlil edilib və diqqət qırmızı cırtdanlardakı partlayışlara yönəldilib.
Kompüter modelləri ilə aparılan təhlillər nəticəsində məlum olub ki, bu ulduzlar əvvəllər düşünüldüyündən daha yüksək dərəcədə uzaq ultrabənövşəyi (uzaq-UV) şüalanmada partlayışlar yarada bilirlər. Bildirilib ki, bu partlayışlar qırmızı cırtdanların ətrafındakı planetlərin yaşamaq potensialını ciddi şəkildə azaldır.
Bu partlayışlar zamanı yayılan ultrabənövşəyi şüalar planetlərin atmosferini məhv edərək canlıların əmələ gəlməsinə mane ola bilər. Tədqiqatlara görə, bu uzaq ultrabənövşəyi partlayışlar düşünüləndən üç dəfə daha güclü ola bilər.
Elm adamları qırmızı cırtdanlarda bu təhlükəli partlayışların nədən qaynaqlandığını hələ dəqiq bilmirlər. Tədqiqatçılar daha çox müşahidə və məlumat toplamaqla bu hadisələri daha yaxşı başa düşməyə çalışırlar.
Osman Həmdi bəyin tablosu Parisdə 571...
Ekspertin çağırışı: "Tsunami Türkiyənin...
Marsın peykləri üçün iki nəzəriyyə:...
Çanaqqalada aparılan qazıntılar zamanı...
Finlandiyada çovğun 70 min evi...
