FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Fizika üzrə Nobel mükafatı sahiblərinin adlarının açıqlanması elm sahəsində onların kimliyi ilə bağlı araşdırmalara səbəb olub.Maraqlıdır Geoffrey Hinton və Con Hopfield əslində kimdir?

Con Hopfild məşhur amerikalı fizik və nevroloqdur. 1933-cü ildə anadan olan Hopfild xüsusilə süni intellekt və neyron şəbəkələri sahəsindəki işi ilə tanınır. Onun 1982-ci ildə hazırladığı "Hopfield şəbəkəsi" kimi tanınan model süni neyron şəbəkələrinin əsasını təşkil edir və avtonom öyrənmə prosesləri ilə məşğul olur. Hopfild fizika və biologiya arasındakı qarşılıqlı əlaqəyə diqqət yetirərək bioloji proseslərin riyazi şəkildə modelləşdirilməsinə yönəlmiş tədqiqatlar aparmışdır.

Hopfild Prinston Universiteti və Kaliforniya Texnologiya İnstitutu kimi nüfuzlu institutlarda professor vəzifəsində çalışıb. Onun işi biofizika, hesablama nevrologiyası və süni intellekt sahələrinə əhəmiyyətli təsir göstərib və bu sahələrdə bir çox mükafatlar qazanıb. Xüsusilə, Hopfield şəbəkələri optimallaşdırma problemlərinin həlli və nümunənin tanınması kimi məsələlərdə böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Geoffrey Hinton isə süni intellekt və maşın öyrənməsi sahəsində qabaqcıl olan Britaniya-Kanadalı kompüter alimidir. 1947-ci ildə anadan olan Hinton dərin öyrənmə və süni neyron şəbəkələri ilə bağlı işi ilə tanınır. O, müasir süni intellektin yaradıcılarından biri hesab olunur və “Dərin Öyrənmə Atası” adlanır. Hintonun işi xüsusilə süni neyron şəbəkələrinin inkişafı və geniş yayılması baxımından böyük təsir göstərmişdir.
Hinton Toronto Universitetinin fəxri professoru və “Google Brain”də baş elmi işçidir. 1980-ci illərin əvvəllərində o, neyroşəbəkələrin yenidən populyarlaşmasına səbəb olan və bu alqoritmin dərin öyrənmə modellərinin təlimində istifadə edilməsinə imkan verən “geri yayılma alqoritmi” üzərində işləmişdir.

2012-ci ildə Hinton və onun tələbələri Aleks Krizhevski və İlya Sutskever ImageNet adlı böyük verilənlər bazasında dərin öyrənmə modelini (AlexNet) uğurla tətbiq etməklə böyük bir irəliləyiş yaratdılar. Bu model kompüter görmə və təsvirin tanınması sahələrində dönüş nöqtəsi oldu.
Hintonun süni intellektin gələcəyi və insan intellekti ilə maşınlar arasındakı əlaqələr haqqında da mühüm fikirləri var. O, işinə görə bir çox mükafatlar qazanıb və 2018-ci ildə Turinq Mükafatını Yoshua Bengio və Yann LeCun ilə bölüşərək dərin öyrənmənin inkişafına verdiyi töhfələrə görə layiq görülüb.