FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Bütün il boyu və ya ilin müəyyən vaxtlarında səthi su ilə örtülmüş torpaqlar kimi müəyyən edilən bataqlıq ərazilər iki yerə bölünür: şirin və duzlu suların qovuşduğu sahilyanı bataqlıqlar və çaylar, göllər və bataqlıq sahələrini əhatə edən quru bataqlıqları.

Təxminən 140 min növə ev sahibliyi edən bataqlıq ərazilərin məhv edilməsi biomüxtəlifliyi təhdid etsə də, mütəxəssislər bataqlıqlar olmadan qlobal istiləşməni 1,5 dərəcə saxlamağın çətin olacağını bildirirlər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit Proqramı bataqlıq əraziləri planetin ən mühüm ekosistemləri sırasına daxil etsə də, qurumun dərc etdiyi hesabatlarda bu ərazilərin vəhşi təbiətin qorunması, çirklənmə və karbon sekvestrasiyası ilə mübarizədə mühüm rol oynadığı bildirilir. Bataqlıqlar arasında yerləşən torflu ərazilər dünya səthinin orta hesabla 4 faizini əhatə edir və yer üzündəki ümumi karbonun üçdə birini saxlayır. Bu o deməkdir ki, torflu torpaqlar dünyadakı bütün meşələrdən iki dəfə çox karbon tutur.

Quru bataqlıq ekosistemləri artıq suyu udaraq daşqınların və quraqlığın qarşısını alırsa, bu ərazilərin böyük bir hissəsini təşkil edən göllər mühüm minerallar və fermentləri ehtiva etdiyi üçün ekosistemə dəyərli hesab edilir. Yüksək enliklərin sahil ərazilərində yerləşən duzlu bataqlıqlar vəhşi təbiət, balıqların çoxalması, sahil mühafizəsi və karbonun saxlanması üçün də vacibdir.

Son 300 ildə 140 mindən çox növə ev sahibliyi edən bataqlıq ərazilərin 85 faizi yoxa çıxsa da, BMT-nin hesabatları bunun ən əhəmiyyətli səbəbinin xüsusilə kənd təsərrüfatı fəaliyyətləri səbəbiylə bataqlıqların quruması olduğunu göstərir. İqlim dəyişikliyi nəticəsində yağıntıların normalarında dəyişikliklər bataqlıqların mövcudluğunu təhlükə altına alır və bu dəyişikliklər bataqlıq ərazilərə təsir edir.

Hökumətlərarası İqlim Dəyişikliyi Panelinin 6-cı Qiymətləndirmə Hesabatı qlobal istiləşməni 1,5 dərəcədən aşağı saxlamaq üçün 2050-ci ilə qədər xalis sıfır karbon dioksid emissiyasını tələb edir. Əhəmiyyətli miqdarda karbon saxlayan bataqlıq ərazilərin qorunması bu təcili ehtiyacın qarşılanmasını dəstəkləyəcək. Təəssüf ki, bataqlıq ərazilərin hazırkı deqradasiyası bu ekosistemləri istixana qazlarının mənbəyinə çevirə bilər. Ona görə də təcili mühafizə səylərinə ehtiyac var.