FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Alimlər Yerdəki texnoloji cihazları məhv edə biləcək günəş fırtınalarını proqnozlaşdırmaq üçün əlamətdar kəşf etdiklərini bildiriblər.Yeni tədqiqat fırtınaları keçmişdə olduğundan daha dəqiq və hətta Günəşi tərk etməmişdən əvvəl proqnozlaşdırmağa imkan verəcək. Onilliklərdir ki, elm adamları Günəşdən bir tac kütləsinin atılmasının həm Yerin, həm də yuxarıdakı peyklərimizin infrastrukturuna böyük zərər verəcəyini proqnozlaşdırır. Bu tip kosmik havanın yaratdığı dağıntılar hələ də nisbətən məhdud olsa da, tədqiqatçılara 1859-cu ildəki Karrinqton hadisəsi xatırladılır ki, bu hadisə bu gün baş versəydi elektrik və rabitə kəsintilərinə səbəb olardı.

Kral Astronomiya Cəmiyyətinin Milli Astronomiya Yığıncağında öz işlərini təqdim edən Aberystwyth Universitetinin tədqiqatçıları deyirlər ki, onların tac kütləsinin çıxarılması,yəni CME-lərin nə vaxt baş verə biləcəyi ilə bağlı təkmilləşdirilmiş proqnozları bizə zərərli Günəş fırtınaları zamanı infrastrukturumuzu qorumağa imkan verəcək.

Bu o deməkdir ki, tədqiqatçılar CME-nin nə qədər sürətlə hərəkət etdiyini və nə vaxt gələcəyini dəqiq proqnozlaşdıra bilərlər. Bu, günəş fırtınasının necə və nə vaxt gələcəyi barədə əvvəlcədən xəbərdar etməyə imkan verəcək.

Bu kəşf Günəşin güclü maqnit sahələrinə malik aktiv bölgələrinin tədqiqi nəticəsində edilib. CME-lər bu bölgələrdə baş verir və tədqiqatçılar püskürmədən əvvəl, püskürmə zamanı və sonra bölgələrin necə dəyişdiyini müşahidə ediblər.

Onlar kəşf ediblər ki, bölgələrin "kritik yüksəklikləri"nə, maqnit sahəsinin qeyri-sabitləşə və CME-ni çıxara biləcəyi nöqtəyə baxaraq CME-ləri daha yaxşı proqnozlaşdıra bilərlər.

Aberystwyth Universitetinin günəş fizikası üzrə aparıcı tədqiqatçı Harşita Qandi deyir ki, bu kritik yüksəkliyi maqnit sahəsinin gücünün hündürlüklə necə azaldığını ölçməklə aşkar edə bilərik".

Daha sonra bu məlumatları dəqiq proqnozlar üçün zəruri olan iki deyil, üç ölçüdə CME-lərin həqiqi sürətini ölçmək üçün istifadə olunan həndəsi modellə birlikdə istifadə edə bilərik.

"Bizim tapıntılarımız CME-nin başlanğıcındakı kritik yüksək göstərici ilə CME-nin faktiki sürəti arasında güclü əlaqəni ortaya qoyur"-deyə Qandi əlavə edib.

Bu fikir bizə CME-nin sürətini və nəticədə onun Yerə çatma vaxtını, hətta CME tam partlamamışdan əvvəl təxmin etməyə imkan verir.