FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Hələ tam olaraq kalibrlənməsə də, teleskopun çəkdiyi kadrlara hər biri bir ulduz və ya qalaktika olan 100 mindən çox işıq mənbəyi daxildir. Müşahidələr elm aləmində böyük həyəcan yaradıb.

“SPHEREx” insan gözünün görə bilmədiyi infraqırmızı işığı aşkar edərək, kainatdakı suyun mənşəyindən tutmuş qalaktikaların uzaqlığına qədər bir çox sirri açmağı hədəfləyir. Bütün sistemlərin uğurla işlədiyi bildirilsə də, teleskopun bütün səmanı dəfələrlə tarayacağı bu böyük missiya üçün hər şey hazırdır.

NASA-nın "Kainatın Tarixi, İyonlaşma və Buzların Tədqiqi" mənasını verən “SPHEREx” teleskopu martın 11-də buraxıldıqdan sonra ilk dəfə müşahidə rejiminə keçib. Göydən çəkilən bu ilk görüntülər teleskopun sistemlərinin düzgün işlədiyini göstərir.

Bu ilkin təsvirlər hələ elmi təhlil üçün uyğun deyil, lakin o, teleskopun olduqca geniş baxış sahəsinin güclü önizləməsini təklif edir. Şəkillərdəki hər bir parlaq nöqtə ulduz və ya qalaktikanın işıq mənbəyini təmsil edir. Hər kadrda 100 mindən çox mənbə aşkar edilib.

“SPHEREx”-in hər bir müşahidəsinə altı detektorundan götürülmüş altı fərqli görüntü daxildir. Bu görüntülər Ayın diametrindən təqribən 20 dəfə böyük olan düzbucaqlı kosmos sahəsini əhatə edir və teleskopun tam baxış sahəsini açır. “SPHEREx” aprelin sonunda başlaması planlaşdırılan gündəlik müşahidələri zamanı gündə təxminən 600 ekspozisiya çəkəcək.

Bildirilir ki, “SPHEREx” insan gözünün aşkar edə bilmədiyi infraqırmızı işığı aşkar edir. Bu ilk şəkilləri görünən etmək üçün elm adamları hər bir infraqırmızı dalğa uzunluğuna bir rəng təyin ediblər. Altı detektorun hər birində 17 müxtəlif dalğa uzunluğu zolağı var. Beləliklə, hər ekspozisiyada cəmi 102 rəng tonu əldə edilir.

Rənglərin bu şəkildə ayrılması göy cisimlərinin quruluşunu və ya qalaktikalardan uzaqlığını aşkar edə bilər. Elm adamları bu məlumatlar sayəsində kainatın yaranmasından sonrakı ilk saniyələrin fizikasından tutmuş, Süd Yolunda suyun mənşəyinə qədər bir çox mövzunu araşdıra biləcəklər.

Teleskopun yüksək həssaslıq detektorları müşahidə üçün təxminən mənfi 210 dərəcə Selsiyə qədər soyudulub. Bu aşağı temperatur infraqırmızı işığın daha aydın aşkar edilməsi üçün vacibdir. Müşahidələr zamanı teleskopun fokusunun mükəmməl olduğu görülüb. Fokusun yerdən buraxılmadan əvvəl təyin edildiyi və kosmosda dəyişdirilə bilməyəcəyi bildirilib.

Hubble və James Webb kimi teleskoplardan fərqli olaraq, “SPHEREx” kiçik sahələrə fokuslanmaq əvəzinə bütün səmanı geniş bucaq altında skan edəcək. Beləliklə, əldə edilən məlumatlar digər teleskoplarla aparılan təfərrüatlı müşahidələrlə birləşdirilərək kainatın daha əhatəli xəritəsi yaradılacaq.

“SPHEREx” iki illik missiyası ərzində səmanı dörd dəfə tam skan edəcək. O, spektroskopiyadan istifadə edərək, onlarla müxtəlif dalğa uzunluqlarında yüz milyonlarla ulduz və qalaktikadan gələn işığı tədqiq edəcək.