FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

NASA-nın “James Webb” kosmik teleskopu Yerdən 305 işıq ili uzaqlıqda, Sentavr bürcündə yerləşən YSES-1 ulduz sistemində iki uzaq ekzoplanetin atmosferinin ilk ətraflı fotoşəkillərini çəkib. Bu görüntülər alimlərə ilk dəfə olaraq bu qaz nəhənglərindən birinin atmosferində ekzotik silikat buludları görməyə kömək edib. Fhnew.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, bu kəşf barədə İrlandiyanın Triniti Kollecinin mətbuat xidməti bildirib.

Məlumatda qeyd olunub: “YSES-1 ulduz sistemi maraqlıdır, çünki hazırkı planet nəzəriyyələri onun dünyalarının niyə bir-birindən qeyri-adi böyük məsafə ilə ayrıldığını izah edə bilmir. YSES-1c atmosferində silikat buludlarının, eləcə də qonşusu YSES-1b ətrafındakı orbitdə isti toz klasterlərinin kəşfi bu sistemi daha da maraqlı edir”.

Astronomlar bu kəşfi “James Webb” orbital teleskopundan istifadə edərək, yaxınlarda yaranmış ulduzların ətrafında dövr edən ekzoplanetlərin axtarışı və tədqiqinə yönəlmiş xüsusi YSES müşahidə proqramının bir hissəsi kimi ediblər. Bu cür ulduz sistemləri planetlərin əmələ gəlməsi prosesini tədqiq edən nəzəri planetoloqların xüsusi marağına səbəb olur ki, onun bir çox mərhələsi uzun onilliklər ərzində alimlər arasında böyük mübahisələrə səbəb olur. Belə ki, onlar həmin mübahisələri həll etmək üçün bu yaxınlarda təxminən 14-16 milyon il əvvəl Sentavr bürcündə böyük qaz və toz buludlarından birində əmələ gələn və Günəşə bənzəyən YSES-1 ulduzunu müşahidə etməyə başladılar ki, bu da astronomik baxımdan bir anlıq hadisədir. Bu ulduzun ətrafında eyni vaxtda iki ekzoplanet fırlanır, ulduzdan 160 və 320 astronomik vahid (Yer və Günəş arasındakı orta məsafələr) məsafədə yerləşir və böyük miqdarda infraqırmızı şüalanma yayır.

Silikat buludların spektr strukturunun təhlilindən göründüyü kimi, onlar piroksen mineralının mikroskopik hissəciklərindən və ya silikatlar və maqnezium ortosilikatlarının qarışığından ibarətdir. YSES-1c atmosferində bu hissəciklərin kəşfi planetoloqlara onun qeyri-adi quruluşunu və digər xüsusiyyətlərini izah etməyə qadir olan bu ulduz sisteminin formalaşması üçün mümkün ssenarilərin siyahısını əhəmiyyətli dərəcədə daraltmağa imkan verir.

Kəşf müəlliflərinin fikrincə, YSES-1 sisteminin sonrakı müşahidələri bu nəzəriyyələri sınaqdan keçirməyə kömək edəcək.