FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

III. Amenhotep məşhur fironlardan olsa da, onun mumiyasının mühafizəsi bir o qədər də güclü təşkil edilməyib. “Möhtəşəm” ləqəbinə sahib olan Amenhotep Qədim Misir tarixinin bəlkə də ən şərəfli dövrünə rəhbərlik edərək imperiyaya sülh və firavanlıq gətirmişdir. Ölümündən 3350 ildən çox vaxt keçdikdən sonra qədim hökmdarın mumiyalanmış üzü yeni rekonstruksiya sayəsində əvvəlki şöhrətinə qaytarılıb.

Yeni Krallıq Dövrünün 18-ci Sülaləsi dövründə Misirə təxminən 40 il hökmranlıq edən III. Amenhotep uşaq ikən taxta çıxan və Nil sahillərini gəzən ən məşhur adamlardan biri olub. Təxminən eramızdan əvvəl 1388-1351-ci illər arasında hökmranlıq edən firon Luksor məbədinin əsas hissəsinin, eləcə də Karnak və Memfisdə bir çox heyrətamiz tikililərin tikintisinə nəzarət edib.

III. Amenhotepin ən simvolik abidələrindən biri onun Kom el-Hettandakı monumental məbədi olub. Bu məbədi Memnon heykəlləri kimi tanınan iki nəhəng heykəl qoruyur.

Bununla belə, III. Amenhotep ən məşhur və ən yaxşı öyrənilmiş fironlardan biri olsa da, təəssüf ki, onun mumiyası əsrlər boyu rütubətdən ciddi şəkildə zədələnmişdir. Üzün rekonstruksiyasına dair yeni tədqiqatın müəllifləri təhrifin miqyasını vurğulayaraq belə izah edirlər: “Əsasən skeletləşdirilmiş baş, yaxşı qorunmuş mumiyalarda olduğu kimi, insanın sağ ikən üz görünüşü haqqında birbaşa nəticə çıxarmağa imkan vermir”. Vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirən digər məqam isə fironun ənənəvi üsulla mumiyalanmaması olub.

Fironun üzünü bərpa etmək üçün tədqiqatçılar 1905-ci ildə mumiyanı ilk dəfə araşdıran avstraliyalı anatom Qrafton Smitin qeydlərinə müraciət ediblər. Tədqiqatçılar bu məlumatları mumiyanın fotoşəkilləri ilə müqayisə edərək, Smitin kəllə uzunluğunu 194 millimetr olaraq səhv qeyd etdiyini, əslində isə cəmi 174 millimetr olduğunu müəyyən ediblər.

Smit həmçinin III.Amenhotepin gözləri arasındakı məsafəni, göz yuvalarının ölçüsünü, burnunun enini və bir çox digər vacib xüsusiyyətləri ölçüb. Bütün bu məlumatlar tədqiqatçılara fironun kəllə sümüyünün dəqiq modelini yaratmağa imkan verib. Canlı fərdlərdən götürülmüş kompüter tomoqrafiyası bu modelə yerləşdirilib, yumşaq toxumaları müəyyən edərək qədim üzün tam rekonstruksiyasını əldə edib.

Ortaya çıxan model III. Amenhotepin saç düzümü və ya rəngi, göz forması və ya dəri tonu haqqında məlumatı ehtiva etmədiyi üçün tədqiqatın müəllifləri saçsız, gözləri qapalı və boz rənglə "obyektiv" bir şəkil dərc ediblər. Bundan əlavə, ikinci, daha bədii obraz da yaradılıb. Bu ikinci təsvirdə firon dövrə uyğun kral geyimində, aydın gözlü və rəngarəng şəkildə təsvir edilmişdir.