FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Vitamin və mikroelementlər qan yaranmada aktiv iştirak edir. Bunlardan ən vacibləri isə dəmir elementi, sianokobolamin (vitamin B12) və fol turşusudur (vitamin B9). Vitaminlərdən hər biri bitki və heyvani mənşəli qidalarda rast gəlinir. Eyni zamanda, meyvə və tərəvəzlərin öz mövsümünə uyğun olaraq istifadə edilməsi olduqca böyük fərq yaradır.

Fhnews.az xəbər verir ki, bu fikirləri Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti, hematoloq Şəhla Şabanova deyib.

Onun sözlərinə görə, orqanizmdə dəmirin miqdarında azalma, dəmir itkisi və ya qida vasitəsilə qəbulunun azalması nəticəsində qan azlığı (anemiya) izlənilə bilər: “Qırmızı qan hüceyrəsinin əsas funksiyası oksigenin ağciyərdən toxumalara daşımaqdır. Qan azlığı zamanı bu funksiya tam təmin edilmədiyi üçün toxumaların qidalanma və oksigenizasiyası yetərli olmur. Bu səbəbdən erkən yorulma, təngnəfəslik, halsızlıq, baş gicəllənmə, ətrafların soyuq olması, ürək döyüntüsünün artması, saçların qırılaraq tökülməsi, ağız bucaqlarında çatların yaranması və digər şikayətlər müşahidə edilə bilər. Şikayətlər mütəxəssis həkim tərəfindən dinlənilərək, anemiya müayinəsi ilə tamamlanmalıdır. Müalicə həm medikamentoz, həm də düzgün qidalanma ilə aparılır. Düzgün qidalanma dedikdə, dəmirlə zəngin qida rasionu nəzərdə tutulur”.

Mütəxəssis dəmirlə zəngin qida məhsulları tövsiyə edib: “Əsasən qırmızı ət, yumurta, quru meyvələr, yarpağı tünd olan tərəvəzlər (çuğundur, pazı), orqanik meyvələr, tut bəhməzi, qarabaşaq dəmirlər zəngin hesab olunur. Eyni zamanda, mövsümi meyvə-tərəvəzlər dəmirlə zəngin olsa da, birtərəfli bitki mənşəli qidalanmada yenə də qan azlığı yarada bilər. Bu səbəbdən, həm meyvə-tərəvəz, həm də ət məhsullarından istifadə edilməlidir.

Həmçinin B12 vitaminin çatışmazlığı da qanazlığı yarada bilər. Vitamin B12 və fol turşusu çatışmazlığı zamanı meqaloblastik dediyimiz qan azlığı yaranır. Bundan əlavə, B12 vitamini DNT sintezində, sinir sisteminin doğru işləməsində orqanizm üçün vacib rol oynayır. Onun çatışmazlığı qan azlığı ilə birgə immun sisteminin zəifləməsi, metobolizmada problem, nevroloji və psixoloji dəyişikliklər yarada bilər.

B12 vitamini daha çox heyvani mənşəli qidalarda rast gəlinir. Ət, balıq, yumurta, süd və süd məhsulları bu vitaminlə zəngin qida vasitələridir. Taxıl məhsulları, bitki südləri, soya və badam südü də B12 vitamini ilə zəngin hesab edilir”.

Onun sözlərinə görə, fol turşusu qan yaranmada vacib rol oynayan vitaminlərdəndir. O, DNT sintezində, qırmızı qan hüceyrələrin yaranma və çoxalmasında iştirak edir. Embrional dövrdə ilk yaranan sistemlərdən biri sinir sistemidir ki, fol turşusu sinir sistemi üçün olduqca önəmlidir. Hamiləlik dövründə yetərlı fol turşusunun qəbulu olmazsa, “Spina Bifida” dediyimiz problem, yəni ana bətnindəki dölün onurğa kanalının tam bağlanmaması izlənilir. Məhz bu səbəbdən, hamiləlik planlaşdıran xanımlara hamiləlik öncəsi bir neçə ay və hamiləliyin ilk 3 ayı fol turşusu təyin edilir.

Təbii yolla fol turşusu ilə zəngin yeyəcəklər əsasən bitki tərkibli olur. Kahı, göy soğan, cəfəri, yaşıl lobya, yaşıl mərcini nümunə göstərmək olar.