FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

İtalyan və amerikalı geoloqlar “Galileo” kosmik zondunun topladığı məlumatları yenidən təhlil ediblər və bir il əvvəl digər tədqiqatçıların iddia etdiyi kimi, Yupiterin potensial həyat əlaməti ola biləcək “Avropa” adlı təbii peykinin isti metal nüvəyə malik olması fikrinə şübhə ilə yanaşıblar. Planetoloqların tapıntıları “Nature Astronomy” elmi jurnalında dərc olunan məqalədə dərc olunub.

Fhnews.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, tədqiqat materialında deyilir: “Bizim “Galileo” zondunun məlumatlarının yenidən təhlili, eləcə də “Avropa”nın daxili modellərindən istifadə etməklə apardığımız hesablamalar göstərir ki, bu Yupiter peykinin geoloji təkamülü əsasən soyuq rejimdə baş verib. Bu, onun su ehtiyatlarının əhəmiyyətli bir hissəsinə malik olduğunu göstərir. Böyük ehtimalla, bu, çoxlu sayda kometa və ya digər kiçik göy cisimlərinin düşməsi nəticəsində potensial həyatın ola biləcəyi dünyadır”.

Bu nəticəyə NASA-nın Reaktiv Sürüşmə Laboratoriyasının tədqiqatçısı Stiven Vensin rəhbərlik etdiyi bir qrup amerikalı və italyan planetoloq Arizona Dövlət Universitetindən olan həmkarlarının fərziyyələrini sınaqdan keçirərkən gəliblər. Bir il əvvəl onlar 1990-cı illərdə toplanmış “Galileo” zondunun məlumatlarını təhlil ediblər və belə bir nəticəyə gəliblər ki, “Avropa” peykinin mərkəzində isti metal nüvə var və onun süxurları Yupiterin bu peyki əmələ gələrkən tamamilə əriyib.

Bu ssenariyə görə, peykdəki bütün buzlaqlar və okean süxurların quruması, suyun minerallardan tədricən ayrılması prosesini keçirir. Bu, “Avropa”dakı okeanın uzun müddət çox isti olduğunu və orada gözlənilmədən az karbon və qaynar suyun qayalarla təmasda olması nəticəsində əmələ gələn çoxlu qeyri-üzvi birləşmələrin mövcudluğunu deməyə əsas verir.

“Avropa” Yupiterin dörd ən böyük peykindən biridir. Onun səthi buzla örtülüdür, altında isə nəhəng maye su okeanı var. Bu gün planetoloqlar onu yerdənkənar həyatın mümkün mərkəzlərindən biri hesab edirlər. Bu, həmin su hövzəsinin səthdəki buzla qaz və mineral mübadiləsi aparması, həmçinin hidrogen və mikrobların həyatını təmin edə biləcək bəzi digər maddələrin olması ilə təsdiqlənir.

Alimlər uzun müddətdir ki, “Avropa”nın buzaltı okeanının necə əmələ gəlməsi, həmçinin onun hansı kimyəvi tərkibə malik olması ilə maraqlanırlar. Bu yerdənkənar su hövzəsinin yaşı, eləcə də onun uzaq keçmişdə peykin səthinə düşən asteroidlər və kometalar tərəfindən əmələ gəlməsi xüsusi maraq doğurur.