28 dekabr 2024, şənbə
Bakı, 7°C
- 28 dekabr 2024, şənbə 19:39:28 Bakı , 7°C
Marsda qış mənzərəsi
Avropa Kosmik Agentliyinin Mars Express zondu Qırmızı Planetin cənub qütbündə unikal qış mənzərəsini çəkib. Su buzu və karbon dioksid buzunun birləşməsindən yaranan bu qeyri-adi mənzərələr yer üzündəki qar örtüklərinə bənzər bir görünüş ortaya qoyub.
Lakin bu görüntülər ənənəvi mənada qar örtüyü deyil, səthi örtən karbon qazı buz və toz təbəqələrindən ibarətdir. Marsın cənub qütbü qışda mənfi 123 dərəcəyə qədər olan həddindən artıq soyuq temperaturlarla və qalın buz təbəqəsi ilə örtülür.
Lakin Yerdəki su əsaslı qardan fərqli olaraq, Marsdakı bu qar iki əsas komponentdən ibarətdir: “su buzu” və “quru buz” kimi tanınan karbon qazlı buz.
Bu iki elementin hərəkətləri arasındakı fərq diqqəti çəkir.
Qar Yerə su əsaslı kristallar kimi düşərkən, Marsdakı su buzu son dərəcə nazik atmosferə görə ərimə fazasını atlayaraq birbaşa qaza çevrilir. Bu, su buzunun yerə çatmadan adi gözlə görünməz olmasına səbəb olur. Bunun əksinə olaraq, quru buz səthə çata və qalın təbəqələr əmələ gətirə bilər.
Mars Express tərəfindən cənub qütbündə, xüsusilə Australe Scopuli bölgəsində çəkilmiş görüntülər bu qeyri-adi təbiəti ortaya qoyur. Marsın bu mənzərəsi Yer üzündə öyrəşdiyimiz qışdan çox fərqli bir nağıla bənzəyir.
Amma bu səhnələr karbon qazlı buz və tozun birləşməsindən yaranan soyuq, yad mühitin bənzərsiz və gözlənilməz gözəlliyini ehtiva edir. Marsdakı bu soyuq şəraitə baxmayaraq, Günəş buz təbəqələrinin davranışında mühüm rol oynayır.
Mars Express-dən alınan görüntülər Marsın cənub qütbünün dinamikasını və bu qeyri-adi naxışları heyrətamiz şəkildə ortaya qoyur.
Bu kəşflər Qırmızı Planetin təbiətinin daha yaxşı başa düşülməsinə töhfə versə də, alimlər üçün yeni suallar da yaradır.
Kosovoda ilk meymun çiçəyi virusu...
2024-cü ilə damğasını vurmuş...
Türkiyə 2035-ci ilədək üç atom elektrik...
NASA-nın kosmik gəmisi Günəşə ən yaxın...
Qazaxıstan xilasediciləri 40 nəfəri...
