FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

1988-ci ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Xərçəng üzrə Beynəlxalq Tədqiqat Agentliyi alkoqollu içkiləri insan üçün kanserogen olaraq təsnif edib. Bu təsnifat alkoqolun ağız, boğaz, qırtlaq, qida borusu, qaraciyər, süd vəzi və kolorektal xərçəng növləri ilə əlaqəsini göstərir. Müşahidə tədqiqatlarının nəticələri göstərir ki, spirt istifadəsi artdıqca xərçəng riski də yüksəlir.

Fhnews.az “ScienceNews” saytına istinadla xəbər verir ki, 2020-ci ildə yayımlanan bir analizə görə, dünyada yeni xərçəng hallarının təxminən 4 faizi (741,000 hal) alkoqolla əlaqəlidir. Bu halların əksəriyyəti qida borusu, qaraciyər və süd vəzi xərçəngi kimi növlərə aid edilib. ABŞ üzrə aparılan digər tədqiqat isə 2019-cu ildə 54 min qadında və 42 min kişidə spirtin xərçəngə səbəb olduğunu bildirib.

Alkoqol bədəndə fermentlərin təsiri ilə asetaldehidə parçalanır. Bu kimyəvi maddə DNT zədələnməsinə və hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə bölünməsinə səbəb ola bilər. Alkoqol, həmçinin iltihabı artıran reaktiv oksigen molekullarının yaranmasına və hüceyrələrin strukturunda dəyişikliklərə səbəb olur. Bundan əlavə, spirtli içkilərin qadınlarda estrogen hormonunun səviyyəsini artırdığı və bunun süd vəzi xərçəngi riskini yüksəltdiyi təxmin edilir. Spirt istifadəsi ilə xərçəng riski arasındakı əlaqə dozadan asılıdır. Gündə bir içkidən az miqdarda istifadə edən şəxslərdə qida borusu xərçəngi riski içməyənlərə nisbətən 1,3 dəfə artır. Ağır içkilərdə (gündə 4 və daha çox içki) bu risk 5 dəfə yüksəkdir. Bu, spirt istifadəsinin miqdarının xərçəng riskinin artmasında mühüm rol oynadığını göstərir.

Tədqiqatlar göstərir ki, spirt və siqaretin birgə istifadəsi xərçəng riskini daha da artırır. Spirt siqaretin tərkibindəki kanserogen maddələrin sorulmasını asanlaşdırır və bu da ağız, boğaz və qida borusu xərçənglərinin inkişafını sürətləndirir. Tədqiqatçılar spirtin xərçəngə necə səbəb olduğu ilə bağlı daha çox məlumat toplamağı zəruri hesab edirlər. Xüsusilə, yüngül və orta dərəcədə spirt istehlakının uzunmüddətli təsirlərinin araşdırılması vacibdir. Bununla yanaşı, istifadənin forması, məsələn, gündəlik kiçik dozalarla müntəzəm içki və ya həftəlik yüksək doza arasında fərqlərin bioloji təsiri daha dərindən öyrənilməlidir.

Hesabat göstərir ki, istənilən miqdarda alkoqol istifadəsi müəyyən səviyyədə xərçəng riskini artırır. İctimaiyyət üçün əsas mesaj, məlumatlı seçim etmək üçün bu riski anlamağın vacibliyidir. ABŞ və Kanadada yeni təlimatlar bu riskləri miqyaslı şəkildə təqdim edərək ictimai sağlamlıq sahəsində maarifləndirmə işini dəstəkləyir. Alkoqol istifadəsi ilə bağlı fərdi qərar verilərkən bu risklər mütləq nəzərə alınmalıdır. Yeni hesabat alkoqol istifadəsi ilə yeddi fərqli xərçəng növü arasında əlaqə barədə məlumatlılığı artırmağı hədəfləyir.