FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Yeni bir araşdırmaya görə, iqlim böhranı hər günün uzunluğunu artırır. Qütb buzlaqlarının əriməsi planetin fırlanmasını ləngidir və günlərin uzanmasına səbəb olur. Bu, internet sıxlığı, maliyyə əməliyyatları və GPS naviqasiyası kimi dəqiq vaxt tələb edən sistemlərə potensial təsir göstərə bilər.

Yerdəki bir gün, Ayın okeanlarda və quruda cazibə qüvvəsi səbəbindən geoloji vaxtda yavaş-yavaş uzanır. Bununla belə, insanların yaratdığı qlobal istiləşmə nəticəsində Qrenlandiya və Antarktika buz təbəqələrinin əriməsi yüksək enliklərdə yığılan suyun ekvator yaxınlığındakı dənizlərə yenidən paylanmasına səbəb olur. Bu, Yerin fırlanma sürətini yavaşlatır və günləri daha uzun edir.

Son tədqiqatlar göstərdi ki, suyun yenidən paylanması Yerin oxunun – şimal və cənub qütblərinin hərəkətinə səbəb olur. Bundan əlavə, karbon emissiyalarının stratosferi daraltdığı göstərilmişdir.

İnsanlar vaxtı atom saatlarına əsasən ölçürlər, lakin Yer günü bir tam fırlanma, Ayın təsiri, iqlim təsirləri və bir sıra digər amillərə görə dəyişir. Bu fərqlər internet, rabitə və maliyyə əməliyyatları üçün dəqiq vaxta əsaslanan məlumat mərkəzlərində nəzərə alınmalıdır. Bundan əlavə, peyk və kosmik gəmilərin naviqasiyası üçün dəqiq zaman məlumatı tələb olunur.

“Proceedings of the National Academy of Sciences of USA” jurnalında dərc edilən araşdırma buzların əriməsinin günün uzunluğuna təsirini qiymətləndirmək üçün müşahidələr və kompüter rekonstruksiyalarından istifadə edib. 1900 və 2000-ci illər arasında yavaşlama sürəti əsrdə 0,3 və 1,0 millisaniyə (ms/cy) arasında dəyişib. Bununla belə, 2000-ci ildən ərimə sürətləndiyi üçün dəyişmə sürəti 1,3 ms/cy-ə qədər yüksəlib.

"Bu cari sürət son bir neçə min ildə istənilən vaxtdan yüksək ola bilər. Hətta istixana qazları emissiyaları ciddi şəkildə azalsa belə, onun növbəti bir neçə onillikdə əsrdə təxminən 1,0 millisaniyə səviyyəsində qalacağı gözlənilir"-deyən tədqiqatçılar bildirib ki, emissiyalar azalmasa, 2100-cü ilə qədər yavaşlama sürəti hər əsrdə 2,6 millisaniyəyə çatacaq və gün uzunluğunda uzunmüddətli dəyişikliklərin ən böyük səbəbi olacaq.