11 iyun 2025, çərşənbə Bakı, 27°C
IMG-LOGO
  • 11 iyun 2025, çərşənbə 15:36:20 Bakı , 27°C
Ana səhifə Xəbərlər Ətraflı

Xəbər lenti:

Amerikalı alimlər “canlı”  beton icad ediblər

09-06-2025
IMG

Alimlər təbiətdəki çətin şəraitdə belə yaşaya bilən likenlər, göbələklər və yosunlar arasındakı simbiotik əlaqədən ilhamlanaraq canlı beton dizayn ediblər. ABŞ tədqiqatçıları insan dərisinin kəsikləri sağaltdığı kimi öz çatlarını düzəldə bilən “canlı” beton hazırlayıblar. Bu təməlqoyucu kəşf Texas A&M Universitetindən Konqrui Qreys Jin rəhbərlik etdiyi tədqiqatda edilib.

Beton dünyada ən çox istifadə edilən tikinti materialıdır, lakin onun ən böyük zəifliyi asanlıqla çatlamasıdır. Bu çatlar kiçik olsa belə, zamanla su və qazların sızmasına səbəb olur, betondakı polad armaturları korroziyaya uğradır və konstruksiyaların təhlükəsizliyini təhdid edir. Bu vəziyyət körpülər, binalar və ya magistral yollar kimi strukturların dağılması ilə nəticələnə biləcək ciddi təhlükələr yarada bilər.

Doktor Jin təbiətdən ilham alaraq bu problemə yenilikçi bir həll hazırlayıb. Yeni sistem təbiətdə qayalara və ya ağaclara yapışaraq yaşayan və çətin şəraitdə belə yaşaya bilən liken, göbələk və yosunların simbiotik birliyindən ilhamlanıb.

Jin və komandası betonun içərisinə yerləşdirilə bilən sintetik liken sistemi hazırlayıb. Bu sistemdə istifadə edilən siyanobakteriyalar havada və günəş işığında karbondan istifadə edərək qida maddələri istehsal edir. Onlarla işləyən filamentli göbələklər çatları doldurmaq üçün minerallar yaradırlar. Ən diqqət çəkən cəhəti sistemin yalnız hava, işıq və su ilə işləməsidir. Başqa sözlə, onun xarici qida əlavələrinə ehtiyacı yoxdur.

Yeni hazırlanmış sistem tam avtomatik işləyir. Süni liken sistemi betonda belə yaşaya bilir və minerallar çıxararaq çatları öz-özünə bağlaya bilir. Laboratoriya testləri göstərir ki, bu mikroorqanizmlər betonun sərt mühitində öz funksiyalarını davam etdirə bilirlər.

Paylaş:

Kateqoriyalar

Eyni kateqoriyalı xəbərlər