Yeni bir araşdırma göstərir ki, tutuquşuların danışma qabiliyyəti insan beynindəki nitq mexanizmləri ilə gözlənilməz dərəcədə oxşardır. NYU Grossman Tibb Məktəbinin alimləri, tutuquşuların beyin fəaliyyətini izləyərək, onların səsləri necə çıxardıqlarını və bunun insanlarla hansı ortaq xüsusiyyətlərə malik olduğunu araşdırıblar.

Fhnews.az “ScienceDaily” portalına istinadla xəbər verir ki, kiçik tutuquşular insan nitqini təqlid edə bilən azsaylı heyvanlardandır. Tədqiqat zamanı onların beynində “anterior arkopalliumun” (AAC) adlı bir hissənin səs istehsalında mühüm rol oynadığı aşkarlanıb. Bu beyin hissəsi səs orqanlarına siqnallar göndərərək tutuquşuların müxtəlif səslər çıxarmasına kömək edir. Tədqiqatçılar aşkarlayıblar ki, tutuquşular danışanda beyinlərinin müxtəlif hissələrində müəyyən neyronlar aktivləşir. Bu, pianoda düymələrə basmaq kimidir – hər səslə əlaqəli neyron qrupu işə düşür. Bu sistem insanların nitq yaratma mexanizmi ilə oxşarlıq təşkil edir. Bu araşdırma insanlarda nitq pozğunluqlarının müalicəsinə yeni imkanlar aça bilər. Bəzi insanlar insult və ya digər beyin travmaları səbəbindən afaziya (danışıqda çətinlik) və ya apraksiya (nitq hərəkətlərini düzgün planlaşdıra bilməmək) yaşayır. Tutuquşuların beynindəki nitqə nəzarət mexanizmini anlamaq bu cür pozğunluqlar üçün yeni müalicə üsulları hazırlamağa kömək edə bilər.

Araşdırmada tutuquşular “zebra ispinozu” adlı başqa bir quş növü ilə müqayisə edilib. Hər iki quş səsləri öyrənə bilsə də tutuquşular bunu daha sürətli və çevik şəkildə edir. “Zebra ispinozları” bir mahnını öyrənmək üçün minlərlə dəfə məşq etməlidirlər, halbuki tutuquşular – insanlar kimi – səsləri daha asan uyğunlaşdıra bilirlər. Bu fərqin səbəbi tutuquşuların beyinlərində “vokal klaviatura” kimi işləyən bir sistemin olmasıdır. Onlar bu daxili klaviaturadan istifadə edərək müxtəlif səsləri birləşdirə və yenidən yarada bilirlər.

Tədqiqat qrupu gələcəkdə tutuquşuların beynində hansı proseslərin “hansı piano düyməsinin basılacağına” qərar verdiyini araşdırmağı planlaşdırır. Bu biliklər insan nitqinin necə formalaşdığını daha dərindən anlamağa kömək edəcək. Həmçinin bu araşdırmalar süni intellekt texnologiyalarına, xüsusən də çatbotlar kimi danışıq modellərinin təkmilləşdirilməsinə töhfə verə bilər.

Tədqiqatın nəticələri “Nature” jurnalında dərc olunub və Simons Əməkdaşlıq Təşkilatı tərəfindən maliyyələşdirilib. Bu kəşf nitq pozğunluqları ilə bağlı yeni terapiya üsullarının inkişafına və süni intellektin daha insana bənzər danışıq bacarıqlarına sahib olmasına kömək edə bilər.