15 aprel 2025, çərşənbə axşamı Bakı, 11°C
IMG-LOGO

Osmanlıda mərhəmət və estetikanın simvolu: Quş evləri

11-04-2025
IMG

Osmanlı İmperatorluğunda malikanələr, məscidlər, türbələr, çeşmələr kimi tikililərin divarlarına tikilən quş evləri, canlılara göstərilən şəfqət və sevgi ilə yanaşı, memarlıq estetikasının simvolu olaraq hələ də varlığını qoruyub saxlayır.

Gündəlik həyatı ilə bağlı demək olar ki, hər şeyi canlıların dincliyini təmin etmək üçün dizayn edən Osmanlı dövləti, müxtəlif millətlərdən ibarət təbəələrinin zənginliyi ilə Türk-İslam sivilizasiyasını daha da yüksək səviyyələrə daşımışdır. İnsanların əmin-amanlıq və ədalət içində yaşaması, eləcə də heyvanların təhlükəsiz mühitdə həyatlarını davam etdirmələri üçün mühüm işlər görülüb ki, quş evləri də bu işlərin ən önəmlilərindəndir. Quşların rahatlıqla sığına biləcəyi, yuva qura bildiyi şüşə malikanələr dövrün sənətkarları tərəfindən düzəldilmiş və heyvanlar üçün xüsusi təməllər qoyulmuşdur. Leyləklər üçün yaradılmış “Qurabahane-i Ləkləkan” bunun ən nadir nümunələrindəndir.

13-14-cü əsrlərə aid edilə bilən bu tikililər Osmanlı dövründə Vandan Kavala, Saloniki və Gjirokastraya qədər uzanan ərazilərdə müxtəlif formalarda yerləşir. İstanbulda macərası 16-cı əsrdə başlayan quş evləri ən parlaq dövrünü 18-ci əsrdə yaşayıb.

Tarixi yarımada başda olmaq üzrə bir çox  bölgədə nümunələri görülən quş evləri "Quş Köşkü", "Quş Sarayı", "Sərçə Sarayı" və "Göyərçinxana" kimi tanınıb. Quş evlərinin küləkdən, günəşdən və yağışdan qorunmasına diqqət yetirildiyi görünür.

Sultan III Mustafa Türbəsi, Üsküdar Validə Sultan Məscidi, Üsküdar Ayazma Məscidi, Qara Mustafa Paşa Mədrəsəsi, Topkapı Sarayı Sikkəxanası, Seyyid Həsən Paşa Mədrəsəsi, Ragıb Paşa Məktəbi, Sultan I Mahmud Məktəbi, Laləli Məscidi, Taksim Məkönüs Məscidi, Taksim Yeni Məscidi, Taksim Sultan Məscidi kimi tarixi binalarda İstanbulda quş evləri nümunələrini görmək mümkündür.

Paylaş: