FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Türkiyə tədqiqatçıları stresin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər.

Fhnews.az xəbər verir ki, bu barədə Ankara Universitetində aparılan araşdırmanın nəticələrində bildirilib.

Universitetin alimləri “dopamin” və “stres” faktorlarının beynin “zaman” qavrayış proseslərində bəzi dəyişikliklər yaratdığını aşkar ediblər. Araşdırma nəticələrinə görə, stres beynin zaman qavrayışı baxımından icra nəzarətini pozduğu halda, dopamin səviyyəsi yüksək olan fərdlər zamanı daha doğru qəbul edir. Tədqiqatın zaman qavrayışı pozğunluqlarına səbəb olan depressiya, şizofreniya kimi xəstəliklərin sirlərini anlamaqda, diaqnoz və müalicələrini izləməkdə yeni üfüqlər açacağı gözlənilir.

Neyrologiya və Nörotexnologiya Birgə Tətbiq və Araşdırma Mərkəzində laboratoriyaya rəhbərlik edən Ankara Universiteti Tibb Fakültəsi Fiziologiya Fakültəsinin müəllimi, professor Metehan Çiçək elmi layihənin nəticələri ilə bağlı açıqlama verib. ABŞ-ın müxtəlif universitetlərində nevrologiya üzrə təhsil aldıqdan sonra Türkiyəyə qayıdan, təxminən 30 ildir beynin yüksək səviyyəli funksiyalarının necə meydana gəldiyi üzərində çalışan professor, bu işlərdə beyingörüntüləmə üsullarından istifadə etdiyini bildirib. O qeyd edib ki, bu mövzu iki doktorantın dissertasiyasında yer alıb. Birincisində sosial stressin zaman qavrayışına təsiri araşdırılıb. İki sınaq keçirilib: “Birinci təcrübədə maqnit rezonans görüntüləmə texnikası altında biz 45 sağlam yetkin insana sosial stress yaradan və onlarda “uğursuzluq” hiss etdirən görüntülər göstərdik. Bu vəziyyətdə onların beyinlərini görüntülədik. Sosial stressin nələrə səbəb olduğunu gördük - zaman qavrayışında dəyişikliklər. Təcrübənin nəticələri aydın edir ki, normal şəraitdə insanlar vaxtı əslində olduğundan daha sürətli keçirmiş kimi qavrayırlar, lakin stress altında onların zamana yaxın dəqiq qavrayışı yavaş hərəkət effekti göstərir. Eyni araşdırmanın ikinci təcrübəsində 44 sağlam insanın tüpürcək nümunələrindən alınan DNT metilasyonu araşdırılıb. Bu müayinə nəticəsində beyinlərində dopamin səviyyəsi yüksək olan fərdlərin zamanı daha çox qavradıqları göstərilib”.