13 may 2025, çərşənbə axşamı Bakı, 17°C
IMG-LOGO

Avropanın Kiçik Buz Dövrünün sirləri açılır

12-05-2025
IMG

16-cı əsrdə yazılmış gündəliklər tədqiqatçılara Rumıniyada orta əsrdə baş verən qıtlıqları, daşqınları və epidemiyaları qeyd etməyə kömək edərək, Avropanın Kiçik Buz Dövründə həyata işıq salıb.

Buzlaqlar və çöküntülər keçmiş iqlimlər haqqında dəyərli məlumat versə də, tədqiqatçılar orta əsrlər Avropasında cəmiyyəti daha yaxşı başa düşmək üçün gündəliklərə, səyahət qeydlərinə və kilsə qeydlərinə etibar edirlər.

“Frontiers in Climate” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada tədqiqatçılar Avropa cəmiyyətlərinin dramatik dəyişikliklərə necə uyğunlaşdığını anlamaq üçün kollektiv şəkildə “ictimai arxivlər” kimi tanınan bu cür yazılı sənədləri araşdırıblar. Onlar 14-cü əsrdən 19-cu əsrə qədər davam edən qlobal soyutma hadisəsi olan Kiçik Buz Dövrü kimi tanınan bir dövrə diqqət yetiriblər. Erkən orta əsrlərin isti havalarından soyuq iqlimə keçid kənd təsərrüfatına və ərzaq təminatına, eləcə də orta əsr cəmiyyətlərinin sosial və iqtisadi sabitliyinə ciddi təsir göstərmişdir.

Kiçik Buz Dövrü gücləndikcə Qərbi Avropa əhəmiyyətli dərəcədə soyudu və temperaturun təxminən 0,5 dərəcə Selsi azalması müşahidə edildi. Transilvaniyada 1500-cü illərin sonlarında güclü yağışlar və tez-tez daşqınlar olur, halbuki bundan əvvəl bölgədə hava isti olub. Rumıniyadakı Oradea Universitetindən tədqiqatın həmmüəllifi Tudor Caciora deyir ki, bu, bizi Kiçik Buz Dövrünün Avropanın bu hissəsində sonradan özünü göstərdiyinə inanmağa vadar edir.

Paylaş: