FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası 2022-ci ilin may ayında dəniz otlarının mühafizəsi ilə bağlı məlumatlılığın artırılması üçün qəbul etdiyi qərarla 1 mart tarixini “Dünya Dəniz Otu Günü” kimi qəbul edib. İlk dəfə ötən il qeyd olunan Dünya Dəniz Otu Günü bu il Mərmərə dənizindən gələn xoş xəbərlərlə qeyd olunur. Mərmərə dənizindəki Posidonia oceanica dəniz otlarını qorumaq üçün Türkiyə İş Bankı və TÜDAV-ın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən "Dənizlərin Gələcəyi: Dəniz Otları" layihəsində Mərmərədə iki yeni dəniz otu sahəsi müəyyən edilib.

Tropiklərdən qütblərə qədər dünyanın hər yerində dayaz sularda rast gəlinən dəniz otu çəmənlikləri 6 qitənin 159 ölkəsində, 300 min kvadrat kilometrdən çox ərazidə rast gəlinir. Onlar dünya okeanının dibinin 0,1 faizini tutsalar da, milyonlarla dəniz canlısına ev sahibliyi edən dəniz otu çəmənlikləri ən çox sahilyanı yaşayış yerləri kimi tanınır. Çirkləndiriciləri süzərək suyun keyfiyyətini yaxşılaşdıran və karbon yuvası kimi fəaliyyət göstərərək karbonun 18 faizini okeanlarda saxlayan dəniz otu çəmənlikləri iqlim dəyişikliyinə qarşı güclü maneə rolunu oynayır.

Okeanın turşuluğunu basdıraraq mərcan riflərini və sahilə dəyən ağır dalğaların intensivliyini yumşaldaraq sahilyanı əraziləri qoruyan dəniz otu çəmənliklərinin əhalisi 1930-cu illərdən etibarən çirklənmə, iqlim dəyişikliyi, nizamsız balıq ovu və qayıqla gəzinti kimi faktorlar səbəbindən azalmaqdadır. Qlobal dəniz otlarının yalnız dörddə biri qorunan ərazilərdə olduğu halda, hər il dünyadakı dəniz otlarının 7 faizinin yoxa çıxdığı təxmin edilir.

Layihənin başlaması ilə 2023-cü ilin iyul, avqust və sentyabr aylarında Erdek, Narlı kəndi və Paşalimanı adasında aparılan çöl tədqiqatlarında akvalan və akvalasız dalış, manta yedəkləmə üsulu, uzaqdan görüntüləmə və peyk texnologiyası üsulları ilə ölçmələr aparılmışdır.

Əvvəlki araşdırmalardan əldə edilən tapıntılarda, Kapıdağ yarımadasının qərbində Paşalimanı adasının sahil xətti boyunca 3,13 kilometr uzunluğunda 35,1 hektar sahədə və dəniz otu yatağında 8 kilometr uzunluğunda Posidonia oceanica dəniz otu sahəsi aşkar edilmişdir. Yeni araşdırmada çoxhissəli bir quruluşun olduğu və sözügedən ərazidə 278 dəniz otu yatağının olduğu müəyyən edilib. Bu yataqların dərinliyi 0,8 metr ilə 6,4 metr arasında dəyişir.

Davam edən araşdırmalar nəticəsində 2 yeni dəniz otu yatağının aşkarlanması ilə bu ərazidəki dəniz otu yatağının sayı 280-ə yüksəlib və yeni tapılan dəniz otu yataqlarının ümumi ölçüsü 2264 hektar olaraq ölçülüb.