FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

İqlim dəyişikliyinin təsirləri artdıqca hava proqnozlarının ardıcıllığı daha vacib olur. Proqnozlarda ardıcıllıq nisbətinin artırılmasında süni intellektdən istifadənin rolu ön plana çıxır. Önümüzdəki illərdə hava proqnozu modellərində süni intellektin operativ istifadəsi ilə çox yüksək ayırdetmə qabiliyyəti, 100 metrə qədər dəqiqlik və daha ardıcıl hava proqnozlarının mümkün olacağı proqnozlaşdırılır.

Hazırda Türkiyədə hava proqnozlarında süni intellektin komponentlərindən biri olan makinə öyrənmə üsullarından istifadə edilir. Avropa Orta Müddətli Hava Proqnozları Mərkəzi və Avropa Meteoroloji Peyklər Əməliyyat Təşkilatı vasitəsilə bu sahədə süni intellektə əsaslanan model nəticələri və inkişafları yaxından izləməklə yanaşı, həm də bu öyrənmə metodunun əsas səviyyəsi hesab edilən reqressiya analizi və Kalman filtri kimi statistik tədqiqatlar həyata keçirir. Bu, uzun illərdir xüsusilə temperatur proqnozlarında istifadə olunur.

Bundan əlavə, hava proqnozu məqsədi ilə işləyən modellər adlanan simulyasiya proqramlarından əldə edilən proqnoz məlumatları uzun illər müxtəlif üsullarla korrektə edilir. Beləliklə, son qərardan əvvəl sinoptiklər daha dəqiq məlumatlardan istifadə edirlər.

Hesablamaların uyğunluq dərəcələri 90 faizdən yuxarıdır. Qarşıdakı illərdə hava proqnozu modellərində süni intellektin operativ istifadəsi ilə çox yüksək ayırdetmə qabiliyyəti, 100 metrə qədər dəqiqlik və daha ardıcıl hava proqnozlarının mümkün olacağı gözlənilir.

Süni intellektə əsaslanan atmosfer modellərinin köməyi ilə güclü meteoroloji hadisələrin yeri, vaxtı və təsirini daha dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkündür.
İstanbul Texniki Universitetinin professoru Hüseyin Toros 1800-cü illərdə hava proqnozunda cihaz əsaslı ölçmələrin işə düşdüyünü və 1960-cı illərdən etibarən kompüter texnologiyasının inkişafı ilə hava proqnozlarında ardıcıllıq nisbətlərinin artdığını bildirib.O deyib ki, bu gün dünya üzrə milli hava mərkəzləri atmosferin gələcək vəziyyətini proqnozlaşdırmaq üçün Nümerik Hava Proqnozu modellərindən istifadə edir.

Meteoroloji stansiyalar, peyklər, radarlar kimi ölçmə nöqtələrinin artması və super güclü kompüterlərin işlənmə həcmlərinin artması ilə daha qısa müddətdə daha ətraflı və ardıcıl proqnozlar verildiyini ifadə edən Toros deyib ki, son dövrlərdə hər sahədə olduğu kimi hava proqnozlarında da süni intellekt proqnozların ardıcıllığı artır. Xüsusilə Türkiyədə aparılan araşdırmalar külək proqnozlarında yüzdə 11 irəliləyiş olduğunu ortaya qoyur. Türkiyənin də ortağı olduğu Avropa Orta Müddətli Hava Proqnozları Mərkəzi inteqrasiya edilmiş proqnoz sistemlərinin ən doğru qlobal hava proqnozlaşdırma modeli olaraq geniş şəkildə qəbul edildiyini ifadə edən Toros bu modellə yüksək keyfiyyətli 15 günlük proqnozların hazırlana biləcəyini bildirib.

Süni intellektin böyük həcmdə məlumatları emal edən, daha dəqiq qərarlar qəbul etməyə kömək edən və resursların səmərəli istifadəsinə töhfə verən bir xidmət təqdim etdiyini ifadə edən Toros süni intellektə əsaslanan proqnozların, iqlimi yumşaltmaq üçün resurs bölüşdürülməsini optimallaşdırmağa və dəyişən hava şəraitinə qarşı tədbirlər planlamağa kömək etdiyini ifadə edib.Beləliklə, alimlər daha effektiv iqlim dəyişikliyi siyasəti yarada biləcəklər.