FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

NASA-nın Buludlar və Yerin Radiant Enerji Sistemi-CERES layihəsi çərçivəsində istifadə etdiyi meteoroloji peyklər son 10 ildə planetin udduğu günəş enerjisi miqdarında əhəmiyyətli bir artım təsbit edib. Bu, istixana qazlarının artması nəticəsində yaranan istiləşmədən çox uzaqdır.
CERES məlumatlarını araşdıraraq Yerin ona gələn işığı daha az əks etdirdiyi müəyyən edib. Tədqiqatçılar bunun havanın çirklənməsinin azalması ilə bağlı ola biləcəyini deyirlər, çünki hava çirkləndiriciləri işığı kosmosa əks etdirir.

Araşdırmada 2001-2019-cu illərdə planetin istiləşməsinə səbəb olan enerji artımının 40 faizinin təmiz havanın ola biləcəyi aşkar edilib. İqlim mütəxəssisləri çirklənmənin azalmasının istiləşməyə səbəb ola biləcəyini çoxdan gözləsələr də, aerozol adlanan hissəciklərin azalması iki il əvvəl qlobal miqyasda müşahidə edilən həddə çatıb.

Digər tərəfdən, daha parlaq səmanın yeganə izahı çirklənmənin azalması ola bilməz. CERES məlumatları göstərir ki, Yerin işığı əks etdirmə qabiliyyəti hər iki yarımkürədə azalıb, lakin Şimal yarımkürəsində çirklənmə daha çox azalıb. Bundan əlavə, yeni tədqiqatdakı modellər əlavə udulmuş işığın 40 faizinə qədər izahat vermir.

Çinin uzun müddətli hava çirkliliyini azaltma səylərini araşdıran elm adamları istiləşmənin artmasına da diqqət çəkir. Asiya ölkəsinin rəsmi məlumatlarına görə, kömür elektrik stansiyalarından atılan kükürd dioksidinin (SO2) yaratdığı çirklənmənin aradan qaldırılması üçün aparılan bu səylərlə SO2 emissiyaları təxminən 90 faiz azalıb.

Qeyd edək ki, Çində orta temperatur 2014-cü ildən bəri 0,7 dərəcə artıb. Alimlər deyirlər ki, havanın çirklənməsinin aradan qaldırılması son on ildə Çinin bəzi şəhərlərində temperaturlara istixana qazlarının istiləşməsindən daha böyük təsir göstərə bilər.

Bununla belə klimatoloqlar havanın çirklənməsi ilə mübarizəni dayandırmağı tövsiyə etmirlər. Bunun əvəzində ekspertlər istixana qazı emissiyalarının azaldılması üçün daha təsirli addımların atılmasının vacibliyini vurğulayır və havanın aydınlaşan təsirlərini kompensasiya etməyin qısa müddətdə ən perspektivli yollarından birinin metan qazının azaldılması olduğunu bildirirlər.