22 noyabr 2024, cümə Bakı, 14°C
IMG-LOGO

NASA Ayda zəlzələləri ölçəcək

20-04-2024

NASA növbəti insanlı Ay missiyasında zəlzələləri aşkar etmək üçün Yerin peykinə seysmoqraf yerləşdirəcək. Ay Ətraf Mühitinin Monitorinq Stansiyası (LEMS) 2026-cı ildə həyata keçirilməsi planlaşdırılan “Artemis 3” missiyasında kosmonavtların Aya aparacaqları ilk üç faydalı yükdən biri olmağa namizəddir. Yığcam seysmoqraf Ayın cənub qütbündə zəlzələlərin yaratdığı yer hərəkətlərini davamlı olaraq izləyəcək.

Qeyd edək ki, “Apollon” missiyaları zamanı insanların Yerin peykinə sonuncu dəfə ayaq basması zamanı Ayın səthinə seysmoqraflar yerləşdirilib və orada ilk zəlzələlər aşkar edilib. Ancaq 1969-1972-ci illər arasında təşkil edilən bu missiyalar Ayın ekvatoruna yaxın və Yerə baxan tərəfində məlumatlar topladı. NASA-nın yeni missiyası ilə Ayın cənub qütbündəki seysmik məlumatlara daxil olmaq bu bölgənin insan həyatı üçün uyğun olub olmadığını öyrənmək üçün vacibdir.

Ay səthində üç aydan iki ilə qədər fəaliyyət göstərməsi planlaşdırılan LEMS-in Ayın geofiziki fəaliyyətlərini uzun müddət təkbaşına ölçməsi gözlənilir. “Artemis 3” kosmonavtlarını müşayiət etməyə namizəd olan digər vasitələr Kənd Təsərrüfatı Florasına Ay Təsirləri Aləti və Ay Dielektrik Analizatorudur.

Ayda baş verən zəlzələlər əsasən Yer və onun peyki arasındakı cazibə qüvvəsindən qaynaqlansa da, bu cazibə qüvvəsi də gelgitlərə səbəb olur. Digər səbəb isə Ayın səthinin gündüz 121 dərəcədən gecə mənfi 133 dərəcəyə enə bilməsidir. Bu böyük temperatur dəyişiklikləri Ayın genişlənməsinə və büzülməsinə səbəb olaraq zəlzələlər yaradır.

Buna görə də, seysmik məlumatlar Ayın səthi altında nə baş verdiyini başa düşməyə kömək edəcəkdir.

Paylaş: