22 noyabr 2024, cümə
Bakı, 14°C
- 22 noyabr 2024, cümə 03:30:22 Bakı , 14°C
Nəhəng ulduz təpələrinin sirri açılıb
Mərakeşin cənub-şərqindəki Erg Chebbi qum dənizində yerləşən, "ən yüksək müqəddəs yer" mənasını verən Lala Lallia ilə bağlı yeni tapıntılar əldə edilib.
Dünyanın ən böyük və ən mürəkkəb təpələrindən birinin yaşı ilk dəfə hesablanıb.Ulduz və ya piramida təpələri adlarını müxtəlif formalarından alır və hündürlükləri yüzlərlə metrə çata bilir.Onlar Afrika, Asiya və Şimali Amerikada yerləşir və Marsda da görülə bilər. Lakin ekspertlər indiyədək onların nə vaxt yarandığını öyrənə bilməyiblər. Alimlər Mərakeşdə Lala Lallia adlı qum təpəsinin 13 min il əvvəl əmələ gəldiyini müəyyən ediblər.
Qeyd edək ki, ulduz təpələri istiqamətini dəyişən və bir-birinə qarşı əsən küləklərdən əmələ gəlir.
Təpələrin yaşlarının müəyyən edilməsi elm adamlarına bu küləkləri və dövrün iqlimini anlamağa kömək edəcək. Bərbər dilində "ən yüksək müqəddəs nöqtə" mənasını verən Lala Lallia Mərakeşin cənub-şərqindəki Erg Chebbi qum dənizində yerləşir. Onun hündürlüyü 100 metr, fırlanan qollarının eni isə 700 metrdir. İlk yaranışından sonra onun böyüməsi 8 min il dayanıb və son bir neçə min ildə sürətlə genişlənib.
Normalda səhraları Yerin geoloji tarixi kimi təyin etmək olar, lakin ulduz təpələri indiyə qədər bu tarixdə öz yerini tutmamışdır.
Mütəxəssislər ulduz qumunun yaşını təyin etmək üçün radiativ tanışlıq adlı texnikadan istifadə ediblər. Metod təpələrin günəş işığına sonuncu dəfə nə vaxt məruz qaldığını hesablayır. Mərakeşdə qaranlıqda toplanan qum dənələri fotoşəkil və çapda istifadə edilən qırmızı otaqlara bənzər bir laboratoriyada araşdırılır.
Qum yerin altında basdırıldığı üçün onun məruz qaldığı radioaktivlik və saxladığı enerji artır. Qum dənəcikləri laboratoriya mühitinə məruz qaldıqda, işıq şəklində enerji buraxır və alimlər onların yaşını hesablaya bilirlər.
Onu da qeyd edək ki, bu nəhəng qum təpələrindən biri də ABŞ-nın Kolorado ştatında yerləşir. Onun yerdən hündürlüyü 225 metrdir.
Osman Həmdi bəyin tablosu Parisdə 571...
Ekspertin çağırışı: "Tsunami Türkiyənin...
Marsın peykləri üçün iki nəzəriyyə:...
Çanaqqalada aparılan qazıntılar zamanı...
Finlandiyada çovğun 70 min evi...
