Əhd sandığı dini və tarixi mənbələrdə mühüm müqəddəs yadigar sayılan xüsusi hazırlanmış sandıqdır. O, yəhudi, xristian və islam inanclarında müxtəlif formalarda görünür və çox vaxt "Əhd sandığı" və ya “Tabutu-Səkinə”kimi tanınır. On Əmrin yazılmış iki orijinal daş lövhədən ibarət qapaqlı və qızılla örtülmüş taxta sandıqdır. Bu günə qədər Əhd Sandığı barədə saysız araşdırmalar aparılıb, müxtəlif məqalələr yazılıb, bir çox iddialar irəli sürülüb. 

Sandıq miladdan öncə 587-ci ildə Babil qoşunlarının Qüdsü işğalından sonra yoxa çıxır. O gündən bəri qeybə çəkilən sandıq bir çox əfsanəyə səbəb olub. Tarix boyu krallar, hakimlər, alimlər, din xadimləri tərəfindən araşdırılan sandıq günümüzdə hətta xüsusi xidmət orqanları tərəfindən də axtarılır. Deyilənlərə görə, CİA və MOSSAD-ın onu tapmaq vəzifəsi daşıyan şöbələri də var. Hətta Hitlerin də Əhd Sandığını tapmaq üçün ekspedisiya təşkil etdiyi iddia edilir. 

Maraqlıdır, hər üç Müqəddəs Kitabda adı çəkilən sandığı niyə hər kəs axtarır? Səbəblər çoxdur. Məsələn, dini mənbələrə görə, axirətdə bu sandıq Həzrəti İsa və ya Həzrəti Mehdi tərəfindən tapılacaq. Bu sandığa sahib olan şəxs bütün dünyaya hakim olacaq. Bəzi iddialara görə sandıq İstanbulda gizlədilib.

Professor-doktor Ömər Faruk Harmanın fikrinə görə, Əhd Sandığı Tövratda da yer alan bir mövzudur və onun Hz. Musaya Tanrı tərəfindən hazırlanması əmr edilib. Yəhudi inancına görə, Tanrı tarix boyunca müxtəlif insanlarla əhd bağlayıb. Məsələn, bu əhdlərdən biri İbrahim Peyğəmbərlə Tanrı arasında bağlanıb. Əhdə görə, İbrahim Tanrının dinini yayacaq, insanları düz yola aparacaq, Tanrı isə İbrahimin soyunu, davamçılarını, nəslini dəryada dənizin qumunun sayı qədər edəcək. Bu əhdin, anlaşmanın simvolu sünnətdir. İbrahim Peyğəmbərdən başlayaraq oğlan uşaqları sünnət olunur. Digər bir anlaşma Nuh Peyğəmbərlə olub. Bilindiyi kimi, Nuh Peyğəmbərin qövmü üsyan edir və Tanrı onları tufanla cəzalandırır. Sonra isə Tanrı və Nuh arasında anlaşma olur - əgər Nuhun qövmü 10 qaydaya əməl etsə, Tanrı bir də onları cəzalandırmayacaq. Bu 10 qanun və əxlaq qaydaları haqqında Qurani-Kərimin İsra surəsində də söz açılır. Bu əhdin rəmzi isə göy qurşağıdır.

Tanrı və Musa Peyğəmbər haqqında bağlanan əhdə əsasən, İsrail oğulları Tanrı tərəfindən göndərilən ilahi qaydalara, Tövrata əməl edəcək, əvəzində isə mükafatlandırılacaqlar. Əhd sandığı da bu əhdlərin nişanlarının, sənədlərinin saxlandığı bir sandıqdır. 

Deyilənə görə, sandığa ancaq seçilmiş insan yaxınlaşa bilər. İddiaya görə, sandığa toxunan insan dünyasını dəyişir. 

Başqa bir alim Ahmet Tanın fikrinə görə isə, sandıq barədə Quranın Bəqərə surəsində məlumat verilir. Sandıq bir güc mənbəyidir. 

Bu gün Əhd sandığının harada olduğu dəqiq məlum deyil. Tarix boyu bir çox nəzəriyyə irəli sürülüb, lakin onun taleyi hələ də sirr olaraq qalır. Ən məşhur iddialardan biri də Əhd sandığının Efiopiyanın Aksum şəhərindəki Müqəddəs Sion Məryəm kilsəsində gizlədilməsidir.

Bəzi tədqiqatçılar Əhd sandığının Yerusəlimdəki Məbəd dağının altındakı gizli tunellərdə gizlədildiyini irəli sürürlər. 

Başqa bir nəzəriyyəyə görə, Əhd sandığı israillilər tərəfindən Misirə qaçaq yolla aparılıb və Tannis şəhərində gizlədilib.

Məbəddəki müqəddəs izlərin eramızın 70-ci ildə Roma İmperiyasının Qüdsü işğalı zamanı Romaya aparıldığı iddia edilir. Bu fikrə görə, sandıq Roma İmperiyasına aid əşyaların saxlandığı yerlərdə ola bilərdi.

Bəzi tədqiqatçılar isə iddia edirlər ki, gəmi Süleyman məbədi dağıdılmadan əvvəl gizli şəkildə gizlədilib və hələ də kəşf olunmağı gözləyir.

Bu günə qədər Əhd sandığının dəqiq yeri ilə bağlı heç bir dəlil tapılmamışdır. Bu qeyri-müəyyənlik sandığı tarixi və arxeoloji baxımdan ən böyük sirrlərdən birinə çevirmişdir.