FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

UCL-in (University College London) tədqiqatçıları beyində idmandan sonra yaranan dəyişməni araşdırıb.

Fhnews.az “ScienceDaily” saytına istinadla xəbər verir ki, yeni araşdırma, idmandan sonra beyində yaranan qısamüddətli koqnitiv artımın növbəti günə qədər davam edə biləcəyini göstərir. Əvvəlki laboratoriya tədqiqatları, idmandan sonra koqnitiv performansın yaxşılaşdığını təsdiqləsə də, bu təsirin nə qədər davam etdiyi qeyri-müəyyən idi.

“Beynəlxalq davranış, qidalanma və fiziki fəaliyyət” jurnalında dərc edilən araşdırma, 50-83 yaş arası 76 iştirakçının səkkiz gün ərzində biləyə taxılan detektorlar vasitəsilə əldə olunan məlumatlarını təhlil edib. Bu müddət ərzində iştirakçılar hər gün koqnitiv testlərdən keçib. Məlumatlar göstərib ki, müəyyən bir gündə daha çox orta və güclü fiziki fəaliyyətlə məşğul olan şəxslər ertəsi gün yaddaş testlərində daha yaxşı nəticə göstəriblər.

Tədqiqat, həmçinin oturma vaxtının azaldılmasının və altı saatdan çox yuxunun yaddaş funksiyasına müsbət təsir göstərdiyini müəyyən edib. Əlavə olaraq, daha dərin (yavaş dalğalı) yuxu yaddaş funksiyasının yaxşılaşmasına dəstək verib. Tədqiqatçılar bunun idmanla bağlı yaddaşın yaxşılaşması arasındakı əlaqənin yalnız kiçik bir hissəsini təşkil etdiyini diqqətə çatdırıblar.

Fiziki fəaliyyətin qısamüddətli təsiri, idmandan sonra beyinə qan axınının artması və norepinefrin və dopamin kimi neyrotransmitterlərin sərbəst buraxılması ilə əlaqələndirilir. Bu neyrokimyəvi dəyişikliklərin bir neçə saata qədər davam etdiyi məlumdur. Ancaq UCL tədqiqatçıları idmanla bağlı digər beyin dəyişikliklərinin daha uzun müddət davam edə biləcəyini vurğulayıblar. Məsələn, 2016-cı ildə aparılan başqa bir tədqiqat, yüksək intensivlikli interval təlimi (HIIT) ilə məşğul olanların hipokampusda 48 saata qədər sinxronlaşdırılmış fəaliyyət artımına malik olduğunu ortaya qoyub. Bu, hipokampal funksiyanın güclənməsi və yaddaşın möhkəmlənməsi ilə əlaqələndirilir.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Mikaela Blumberq (UCL Epidemiologiya və Sağlamlıq İnstitutu) bildirib: “Tapıntılarımız göstərir ki, fiziki fəaliyyətin qısamüddətli yaddaş faydaları idmandan bir neçə saat sonra deyil, bəlkə də növbəti günə qədər davam edə bilər. Daha çox yatmaq, xüsusilə də dərin yuxu, bu yaddaşın yaxşılaşmasına kömək edir”.

Araşdırma göstərir ki, idmandan sonra beynin idrak funksiyaları növbəti günə qədər yaxşılaşa bilər. Bu prosesdə idmanla yanaşı, yuxunun keyfiyyəti və miqdarı da mühüm rol oynayır. İdmandan sonra beyindəki neyrotransmitterlərin sərbəst buraxılması, qan dövranının sürətlənməsi və daha dərin yuxu yaddaş funksiyasının güclənməsinə kömək edir. Bu nəticələr idrak funksiyalarını qorumaq istəyən yaşlı insanlar üçün fiziki fəaliyyətin əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir.