FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

İnsan fəaliyyəti nəticəsində yaranan səs-küy çirklənməsi bir çox heyvanların, o cümlədən tısbağalar və delfinlər kimi dəniz növlərinin məlumat göndərmək və qəbul etmək qabiliyyətinə meydan oxumaqda davam edir. Əvvəlki tədqiqatlar bu cür səslərin heyvanlara necə təsir etdiyini sənədləşdirsə də, onların bu cür səs mühitlərinə necə uyğunlaşdığına dair çox az araşdırma var. Məsələn, bəzi quşların sübh xorunu təyyarənin səs-küyü azalana qədər gecikdirdiyi məlumdur, qəhvəyi ağac qurbağaları isə nəqliyyatın səs-küy tezliklərinin üst-üstə düşməməsi üçün mahnılarının hündürlüyünü qaldırır. Lakin alimlər deyirlər ki, heyvanların səsləri qəbul etmə tərzini necə dəyişdirdiyi barədə çox az şey məlumdur.

Nebraska-Lincoln Universitetində tədqiqatçılar tərəfindən aparılan yeni bir araşdırma, hörümçəklərin huni şəbəkələrinin ətraf mühitdəki səs-küy artdıqca vibrasiyaları fərqli şəkildə ötürdüyünü ortaya qoyub.

Hörümçəklərin yırtıcıları ovlarını, potensial yoldaşlarını və ümumiyyətlə ətraflarını torları vasitəsilə ötürülən titrəyişlərdən öyrəndikləri məlumdur. Xüsusilə huni-torlu hörümçəklər torlarını ağaclar, qayalar və binalar kimi səthlərə bağlayırlar ki, bu da səs vibrasiyalarını, o cümlədən trafikdən və maşınlardan ətraf mühitin səs-küyünü ötürmək üçün boru rolunu oynayır.

“Current Biology” jurnalında dərc edilən son tapıntılar göstərir ki, hörümçəklər ətrafdakı səs-küyü idarə etmək və kritik sensor məlumatı tutmaq üçün qəsdən torlarını fərqli şəkildə toxuyurlar.

Hər bir tor hörümçəyin şəhər və ya kənd mühitində olmasından asılı olaraq vibrasiyaları fərqli şəkildə ötürür. Tədqiqat göstərdi ki, şəhər ərazilərində daimi yüksək amplituda səs-küy altında yaşayan hörümçəklər, ehtimal ki, həddindən artıq stimullaşdırmanın qarşısını almaq üçün ətraflarını sakitləşdirən torlar hörürlər. Digər tərəfdən, kənd hörümçəklərinin, ehtimal ki, ətraf mühitlə bağlı vacib siqnalları götürmək üçün müəyyən bir tezlikdə gələn vibrasiyaları gücləndirən şəbəkələr toxuduğu görülüb. Gələcək tədqiqatlarda elm adamları hörümçəklərin torlarının səs ötürmə xüsusiyyətlərini necə dəyişdirdiyini dəqiq başa düşməyə ümid edirlər.