FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.

ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından “Vega-C” raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-nın müdafiə firması “L3 Harris” tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.

Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə palıd ağacının dərinliyinə nüfuz edə və ağac gövdələrində, düyünlərində və yarpaqlarında yığılan karbonun miqdarını ölçə biləcək. Mütəxəssislər bu yeni texnologiyanı "meşələrin MRT-si" kimi təsvir edirlər. Peyk yer səthindən əks olunan radar siqnallarını toplayır və onları üçölçülü xəritələrə çevirir. Bu, alimlərə meşə quruluşunu və karbon ehtiyatlarını qlobal miqyasda görünməmiş dəqiqliklə araşdırmaq imkanı verəcək.

Bu məlumat həm meşələrin qırılması, həm də meşələrin bərpası proseslərinin monitorinqini asanlaşdıracaq. Eyni zamanda, istixana qazı emissiyaları və karbon saxlama qabiliyyəti daha dəqiq hesablana bilər.

Mütəxəssislərin fikrincə, qlobal istiləşmənin əsas səbəbi atmosferə atılan istixana qazlarının, xüsusilə də karbon qazının toplanmasıdır. Meşələr bu qazların süzülməsində böyük rol oynasa da, onlar kəsildikdə və ya yandırıldıqda bu tarazlıq pozulur.

ESA-nın Biokütlə missiyası sayəsində, karbon meşələrinin atmosferdən nə qədər saxladığını və ya buraxdığını daha aydın görmək mümkün olacaq. Bu məlumatlar iqlim modellərinin inkişafına, emissiya hədəflərinin monitorinqinə və ekoloji siyasətlərin formalaşdırılmasına töhfə verəcək.

Biokütlə peykinin texnologiyası təkcə meşələrlə məhdudlaşmır. Peyk səhralarda yeraltı strukturların xəritələşdirilməsindən tutmuş qütb buz təbəqələrinin monitorinqinə qədər müxtəlif vəzifələri yerinə yetirə biləcək.

Avropa Kosmik Agentliyinin mütəxəssisləri vurğulayırlar ki, bu peyk Yerin ekosistemləri haqqında çox daha əhatəli və dərin məlumat verəcək.