FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış “NIST-F4” adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.

Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış “NIST-F4” ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.

Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna təqdim edib.

Adi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, “NIST-F4” sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.

Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi hərəkətlə yuxarıya doğru atılır. Atomlar düşdükcə mikrodalğalı radiasiyadan keçir və onların enerji səviyyələri müəyyən tezlikdə dəyişir. Bu enerji keçidləri saatın “tık”larını yaradır.

Bu tıklar saniyədə 9,192,631,770 dəfə baş verir.İnternet, GPS və maliyyə sistemi bu saatlardan asılıdır.

ABŞ Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu Zaman və Tezlik Bölməsinin rəhbəri Liz Donlinin sözlərinə görə, belə atom saatları təkcə saatları deyil, həm də çoxmilyardlıq maliyyə əməliyyatlarından tutmuş GPS peyklərinə qədər bir çox kritik sistemləri tənzimləyir.

"Hər gün milyardlarla dəfə istifadə olunan vaxt siqnalları elektron əməliyyatların dəqiq vaxt nişanları üçün çox vacibdir"-deyə alim əlavə edib.

“NIST-F4” ABŞ-nın rəsmi vaxt standartı olan UTC(NIST)-ni idarə edən sistemlərdən biri kimi xidmət edəcək. O, həmçinin qlobal vaxt standartı olan Koordinasiya edilmiş Universal Saat (UTC) sisteminə töhfə verəcək. Yeni nəsil saat 1990-cı illərdə hazırlanmış “NIST-F1”-in davamçısıdır. Lakin 2016-cı ildə bir hərəkətdən sonra köhnə saatın performansı pisləşəndə elm adamları cihazın ürəyini təşkil edən mikrodalğalı boşluğunu sıfırdan bərpa etmək qərarına gəliblər.

Hazırlanmış sistem insan saçının beşdə biri qədər dəqiqliklə ölçmə apara bilir.

Beləliklə, “NIST-F4”-ün uğuru ilə ABŞ tezlik standartlarında qlobal liderliyini möhkəmləndirib.