FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Təxminən 40 ildir ki, astronomlar Yerin yaxınlığında partlayan ulduzun qalıqlarının içərisində nələrin gizləndiyini ayırd etməyə çalışırlar.

Fhnews.az xəbər verir ki, isveçli tədqiqatçılar beynəlxalq həmkarları ilə birlikdə “Ceyms Vebb” Kosmik Teleskopu (JWST) vasitəsilə aparılmış yeni ölçmələr sayəsində bir çox suallara cavablar ala biliblər. Stokholmdakı Kral Texnologiya İnstitutunun astrofizika professoru Josefina Larsson bildirib ki, "bu, fantastik bir irəliləyişdir".

1987-ci il fevralın 23-də güclü fövqəlnovanın işığı birdən-birə Yer üzündə adi gözlə görünməyə başladı. Nisbətən yaxınlıqdakı “Sanduleak -69° 202” ulduzu partladı. Faktiki olaraq, partlayış təxminən 168.000 işıq ili əvvəl baş verib, çünki ulduz Yerdən təxminən bu qədər uzaqda idi. Bu, kosmik standartlara görə olduqca yaxındır və yüz illər ərzində ilk dəfə fövqəlnovanın işığı yardımçı alətlər olmadan görünə bildi.

“Biz mövcud olan bütün teleskoplardan istifadə edərək hər gün fövqəlnovanı müşahidə edirik. Ancaq çox vaxt onlar uzaqda olurlar. Bu, müasir dövrdə ən yaxın fövqəlnovadır və həmin ulduz bizə çox mətləbləri üzə çıxarmağa imkan verdi”, - deyə Larsson bildirib.

“Ceyms Vebb”in məlumatlarından istifadə edən astrofizik və onun həmkarları toz və qaz buludlarının arxasında neytron ulduzunun olduğunu göstərən aydın siqnallar əldə ediblər. Həmin göy cisminin diametri cəmi on kilometrdir, lakin fövqəlnova o qədər yüksək sıxlığa malikdir ki, o, millimetr ölçülü bir kub supertankerlə təxminən eyni kütləyə malikdir.

Neytron ulduzunun özünü görmək hələ də mümkün olmayıb. Onun səthində bir neçə milyon dərəcə temperaturun, eləcə də ətrafdakı atomlardan elektronları sıxışdırıb çıxaran sözdə ionlaşdırıcı şüalanmanın olması gözlənilir.

Jozefina Larsson vurğulayıb: “Bu, çox vacib bir kəşfdir! Həm də fövqəlnovalarla bağlı böyük suallardan biri kompakt obyektin xüsusiyyətlərinin partlayışın özü və ulduzun partlayışdan əvvəlki vəziyyəti ilə necə əlaqəli olmasıdır. İndi biz tapmacanın hər üç parçasına sahibik: ulduzun partlayışdan əvvəl çəkilmiş fotoşəkilləri, bu prosesin özünün çox təfərrüatlı müşahidələri və həmin yığcam obyekti görmək və öyrənmək qabiliyyəti”.