FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Musiqi insanların duyğularına, sosial əlaqələrinə və mədəni ifadəsinə dərin təsir göstərir. Bəs bu təsirin bioloji əsası varmı? Yeni bir araşdırma musiqidən həzz almağın qismən genetik irsilik daşıdığını ortaya qoyub.

Fhnews.az “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, Hollandiyanın Maks Plank Psixolinqvistika İnstitutunun rəhbərlik etdiyi beynəlxalq tədqiqat qrupu musiqidən həzz alma dərəcəsinə təsir edən genetik amilləri araşdırıb.

“Nature Communications” jurnalında dərc olunan tədqiqat musiqidən həzz almağın təkcə ümumi həssaslıq və ya musiqi qabiliyyəti ilə bağlı olmadığını, spesifik genetik faktorların da bu prosesdə mühüm rol oynadığını göstərib. Genetik faktorların musiqidən həzz almağa təsirini anlamaq üçün tədqiqatçılar əkiz dizaynı adlanan üsuldan istifadə ediblər. Eyni (monoziqot) əkizlər genetik olaraq tamamilə oxşardır, qardaş (diziqot) əkizlər isə genetik baxımdan adi bacı-qardaşlar kimi təxminən 50 faiz oxşardır. Əgər eyni əkizlər musiqidən həzz alma baxımından qardaş əkizlərdən daha çox bənzərlik göstərirsə, deməli, burada genetik faktorlar mühüm rol oynayır.

Tədqiqat Almaniyadakı Empirik Estetika üzrə Maks Plank İnstitutu və İsveçdəki Karolinska İnstitutu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində həyata keçirilib. 9 mindən çox əkiz üzərində aparılan araşdırmada iştirakçıların musiqi həssaslığı, ümumi həssaslıq və musiqi qavrama qabiliyyəti (səs-küy, melodiya və ritm kimi musiqi xüsusiyyətlərini anlamaq) qiymətləndirilib. Nəticələrə əsasən, musiqidən həzz alma qabiliyyəti qismən irsidir. İsveç nümunəsində musiqidən həzz alma dəyişkənliyinin təxminən 54 faizinin fərdlər arasındakı DNT fərqləri ilə bağlı olduğu müəyyən edilib. Bu tapıntılar musiqidən həzz almağın genetik əsaslarını və onun müxtəlif aspektlərini öyrənmək üçün yeni perspektivlər açır. Tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, musiqi həssaslığına təsir edən genlər, ümumi həssaslıq və musiqi qavrayış qabiliyyətlərindən qismən müstəqildir. Bu, musiqidən həzz alma prosesinin bir neçə fərqli genetik yolla tənzimləndiyini göstərir.

Alimlər musiqi həzzinin müxtəlif aspektlərini tənzimləyən spesifik genetik yollar müəyyən ediblər. Bunlara emosiyaların tənzimlənməsi, ritmlə hərəkət etmək və ya kollektiv musiqi ifası kimi faktorlar daxildir.

Bu araşdırma musiqinin təkcə mədəni və sosial fenomen olmadığını, həm də genetik əsaslara söykəndiyini göstərməklə insanın musiqi təcrübəsinə dair yeni elmi perspektivlər açır.