FHN Xəbərlər | İctimai-siyasi onlayn qəzet

Şimali İrlandiyada tərk edilmiş barıt anbarının tavanında hörümçəyin bədənində məskunlaşan, qorxu filmlərini xatırladan yeni göbələk növü aşkar edilib.

BBC-nin “Winterwatch” sənədli qrupu nadir mağara hörümçək Metellina merianaenin tanınmaz cəsədini tapıb. Hörümçəyin bədəni mərcan kimi çıxıntılarla örtülü olub.

Nümunə Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı və Bioelm Mərkəzinin mikoloqu Harri Evansın rəhbərlik etdiyi qrupa göndərilib. İrlandiyanın müxtəlif mağaralarından əlavə nümunələr toplayan elm adamları göbələyin yeni bir növ olduğunu müəyyən edərək təbiət tarixçisi Ser David Attenboroughun şərəfinə onu Gibellula attenboroughii adlandırıblar.

Tədqiqatçılar göbələyin Metellina merianae və Avropa mağara hörümçəyi Meta menardi üzərində baş verdiyini müəyyən ediblər. Bu hörümçəklər adətən torlarının yaxınlığında gizlənərək ov edirlər.

Bu vəziyyət Braziliyanın Atlantik tropik meşələrində Ophiocordyceps göbələyi ilə yoluxmuş qarışqaların göstərdiyi "zombi" davranışına bənzəyir. Tədqiqatçıların fikrincə, göbələk hörümçəklərin sinir sistemini ələ keçirərək onları daha açıq sahələrə yönəldir.

"Gibellula yoluxmuş hörümçəklərin mağara tavanlarında görünməsi göbələyin davranış dəyişikliyinə səbəb olduğunu göstərir"- deyən tədqiqatçılar bu yerin hava axınları vasitəsilə göbələk sporlarının yayılmasını asanlaşdıra biləcəyini qeyd ediblər.

Genetik analiz mağaralarda və barıt anbarında tapılan göbələk nümunələrinin eyni növə aid olduğunu göstərib. Bununla belə, onların yaşadıqları mühitə görə fərqli formalar aldıqları müəyyən edilmişdir.

Məsələn, hava axını olmayan barıt anbarında sporların sütuna bənzər formalara çevrildiyi və işığın olmaması göbələyin rəngini itirməsinə səbəb olduğu müşahidə edilmişdir.

Bunun əksinə olaraq, mağaralardakı hava axınlarının sporların yayılmasına kömək etdiyi düşünülürdü.

Tədqiqatçılar bildirirlər ki, oxşar göbələklər Uelsdə də aşkarlanıb və yoluxmuş hörümçəklərə mağara olmayan yerlərdə də rast gəlinib.

Bu, göbələyin qayalıqlarda və ya mamırla örtülmüş yerlərdə də yaşaya biləcəyini göstərir.

Tədqiqat “Fungal Systematics and Evolution” jurnalında dərc olunub.